Strona:PL Anna Wyczółkowska - O iluzyach optycznych.pdf/30

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

mniejsza jej trwałość; c) ruchy, d) i pochylenia figur, będące funkcyą kąta, pod jakim oko obserwuje przedmiot.

III.
Część teoretyczna.

Opierając się na wynikach otrzymanych z własnych doświadczeń, na zaobserwowaniu zwłaszcza odmiennych warunków wśród jakich się pojawia inwersya realno-złudzeniowa i inwersya czysto-złudzeniowa, z których pierwsza wymaga jak największego spokoju oka i jakby zniesienia wszelkiej kontroli jego nad wytwarzaniem się wrażenia przestrzennego, wywoływanie zaś drugiej nie obywa się bez zmiany w funkcyonowaniu oka, stwierdzonych zarówno oftalmometrycznie, jak i samoobserwacyjnie doszłam do następujących wyników co do możliwej przyczyny inwersyi.
Przyczyny tej szukać należy w stosunku, w jakim pozostają pojedyncze części percepowanego przedmiotu do środkowych i obwodowych części siatkówki; części przedmiotu padające na najlepszy obszar widzenia oceniamy jako wyraźne, względnie bliższe, części zaś padające na obwodowe przestrzenie siatkówki, jako mniej wyraźne, względnie dalsze.
Jednakże sam ów stosunek pojedynczych części siatkówki do takichże części przedmiotu jeszczeby inwersyi nie tłómaczył, gdyby nie dowolnie wprowadzana a łączna z tem zjawiskiem nieprawidłowość widzenia następującej natury.
Odnoszenie się mianowicie naszego organu optyczno-czuciowego do przedmiotów zewnętrznych podczas prawidłowego percepowania przedmiotów może być dwojakie: binokularne lub monokularne. Wiadomo, że podczas widzenia binokularnego obraz n. p. lewej siatkówki dopełnia i kontroluje takiż sam obraz równoczesny prawej siatkówki. Dopiero z dwu takich obrazów, z współdziałaniem akkomodacyi, a zwłaszcza konwergencyi wytwarzają się wyobrażenia przestrzenne prawidłowe.
Podczas widzenia monokularnego oko również z jednego obrazu nie ocenia prawidłowo przedmiotu, ale dopiero z pomocą obrazu dopełniającego i kontrolującego pierwszy, wywoływanego następnie przez to samo oko. Czyli w obu tych przypadkach ostateczne wrażenie przedmiotu nie jest wynikiem jednego tylko, ale dwu obrazów wytwarzających się pod wpływem światła wpadającego do oczu w dwu różnych kierunkach.