być obserwowaną, a mianowicie jak w przytoczonym obok przykładzie sześcian Neckera płaski, zrobiony z drutu mosiężnego. (Fig. 12).
Jeżeli n. p. stojąc w obwodzie tegoż koła w punkcie a pod kątem mniej więcej 60°, względnie do linii b, wpatrywać się będziemy jednem okiem w punkt tej figury zaznaczony krzyżykiem, wywołując w niej formę złudzeniową opuszczonej ku dołowi wierzchniej płaszczyzny, wówczas każde muporuszeniu się głowy z promieniem tegoż koła odpowie ruch złudzeniowy na figurze.
Ruch ten różni się tem od powyżej opisanego na figurach trójprzestrzennych, iż łączne z nim w obrazie inwersyi perspektywiczne zmiany, nie rozwijają się trwale na całym przebiegu tego ruchu, ale tylko w pewnej jego części. A mianowicie: jeżeli stojąc w punkcie koła zaznaczonym na figurze 12. literą a, posuwać się będziemy zwolna ku punktowi c, zachowując ciągle ten sam obraz złudzeniowy, wówczas obraz ów zmieniać się będzie jak poprzednio, zwracając się ku oku coraz to bardziej skróconym obrazem perspektywicznym; ale skoro raz staniemy w punkcie c i postępować będziemy dalej po obwodzie koła w kierunku b, skrócenie perspektywiczne zniknie zupełnie, natomiast zaś zobaczymy całą figurę jako płaską, podobnie jak w rzeczywistości z tą różnicą, iż będzie ona teraz nieco odchyloną od linii, w jakiej się znajduje figura rzeczywista. Odchylenie to zaś zwiększać się będzie w miarę zbliżania się naszego ku punktowi b, zmniejszać w miarę zbliżania się do punktu c. Cała zaś figura wobec tego obracać się będzie naokoło swej osi pionowej, przedstawiając rodzaj drzwiczek poruszających się jakby na zawiasach.
Złudzenie to ruchu osiowego odnaleźć można w ten sposób na każdej innej figurze płaskiej. Jeżeli n. p. będziemy się wpatrywać w figurę 11 a) (zrobioną z drutu), którą obserwując poprzednio można była odwrócić cztery razy w jednej jej formie, dwa razy w drugiej, to patrząc stale na punkt zaznaczony krzyżykiem, po zasłonięciu jednego oka, figura przejdzie w tego rodzaju formę złudzeniową, że odchyli się od linii, w której się znajduje w rzeczywistości; odchylenie to zaś zwiększać się będzie stale w kierunku, w jakim wykonywamy ruchy głową.
d) Pozostaje opisanie jeszcze jednego zjawiska towarzyszącego inwersyi, to jest pochylania się jej obrazów. Uczynić to można bardzo łatwo, posługując się przedmiotem o ile możności jak najprostszym np. załamaną kartą wizytową, mając przy tem pod ręką drugą takąż kartę
