W tym drugim przeto przypadku, prócz przejścia od wrażenia rzeczywistego do złudzeniowego, mamy wrażenie przejścia od jednej formy złudzeniowej w drugą[1]. Czyli figury trójprzestrzenne odwracają się w jeden sposób tylko, figury zaś płaskie w dwojaki sposób. Są zaś pomiędzy figurami płaskiemi i takie, które się odwracają trzy, cztery i więcej razy.
Figury trójprzestrzenne i bryłowate nazwiemy przeto jednozwrotnemi, pojawiającą się zaś w nich inwersyę, względnie do jej charakterystyki psychicznej: inwersyą realno złudzeniową; figury płaskie nazwiemy dwu lub wielo-zwrotnemi, ich typową inwersyę: czysto złudzeniową.
2. Warunki fizyologiczne wśród których powstają obydwie te inwersye nie są również jednakowe.
Inwersya realno złudzeniowa przy odpowiedniem nastawieniu oka, wytwarza się bez najmniejszego wysiłku jak i bez żadnego przyczynienia się ruchów oka: wpatrując się intensywnie w środkowy punkt jakiejkolwiek figury trójwymiarowej zrobionej z drutu, albo takiż punkt jakiegokolwiek przedmiotu bryłowatego, zasłaniam jedno oko, zachowując je o ile możności w jak największym spokoju[2], wobec czego inwersya wytwarza się i narzuca oku niezwłocznie.
Niema prawie takiego przedmiotu, któryby wobec zachowania tych warunków jak i w razie odpowiedniego ustawienia[3] tegoż przedmiotu nie uległ natychmiastowo odwróceniu, czy będzie nim jakikolwiek sprzęt, jak n. p. krzesło wyplatane albo fotel, stół okrągły, albo owalny, czy to parasol albo klosz od lampy, szklanka, grzebień, linia i t. p.
Wywoływanie natomiast inwersyi czysto złudzeniowej na figurach perspektywicznych, rysowanych lub robionych z drutu nie obywa się bez pewnych zmian w oku, czego dowodzą zarówno samoobserwacya, jak i obserwacya oka za pośrednictwem oftalmometru.
Samo zasłonięcie jednego oka wywoła w niej przejście od wrażenia rzeczywistego do złudzeniowego, czyli inwersyę realno złudzeniową. Aby jednak otrzymać przejście od jednej formy złudzeniowej w drugą, oko pomódz sobie musi, już to zmianą akkomodacyi, już to ruchem oka.
3. Przechodzimy nakoniec do szczegółowego opisania wszystkich charakteryzujących inwersyę zjawisk, jak: a) zmiany w niej świa-
