Na miejsce dla mnie Beatrix obrała.[1]
Lecz ona, która żądzę mą widziała,
Śmiejąc się, mówić jęła tak radośna,
Że się w jej licu zda się Bóg radował:
— „Natura ruchu, który środek świata
W spoczynku trzyma, a zaś wszystko inne
Porusza wkoło, ztąd się rozpoczyna,
Jako od swego ostatniego kresu.[2]
Boć nie zna miejsca innego to niebo,
Prócz myśli Boskiej, kędy się zapala
I miłość, która wirować mu każe,
I moc, co z niego na inne się zlewa.
Jasność i miłość otacza je kołem,
Jak ono resztę; a opasujące
Samo jedynie opasanem rządzi.[3]
Ruch jego żadnym nie znaczy się innym,
Lecz nim się mierzą wszystkie inne ruchy,
Właśnie jak liczba dziesięć jest zależną
Od swej połowy i od piątej części.
Jasnem więc teraz powinno być tobie,
Że w tem naczyniu czas korzenie tylko
Rozkłada swoje, w innych zasię liście.[4]
„O ty chciwości, która śmiertelniki
Grążysz w twej toni, tak że nikt nie może
Wynurzyć oczu ponad fale twoje!..
Zaprawdę, w ludziach kwitnie czasem wola;
Lecz nieustanny deszcz wyradza łatwo
Owoc prawdziwy w pogarbione guzy.
- ↑ Wszystkie punkta sfery Primum Mobile jednostajne są co do jakości i ilości światła.
- ↑ Według systematu Ptolomeusza, środkiem świata jest ziemia nieruchoma, dokoła niej krążą sfery niebieskie coraz chyżej, aż do sfery Primum Mobile zwanej, a nad nią rozlega się w nieskończonej przestrzeni nieruchome niebo empirejskie.
- ↑ To jest sfera Primum Mobile czerpie światło swoje jedynie z nieba empirejskiego, które jest przybytkiem samego Boga; z Boga także bezpośrednio płynie miłość, która porusza sferę Primum Mobile; z Niego też ta sfera bierze moc którą na niższe przelewa sfery: Primum Mobile zależnem jest tylko od nieba empirejskiego, czyli od samego Boga.
- ↑ Ruch wszystkich sfer niższych zależy od ruchu Primum Mobile, kędy ruch wszelki bierze swój początek, jak liczba 10 zależy od czynników swoich 5 i 2 (Nie 10 daje nam 5 i 2, ale 5×2=10, i 2×5 = 10). Ale że czas według Arystotelesa, niczem innem nie jest tylko liczbą ruchu; słusznie więc mówi Betricze, że czas w tem naczyniu, rozkłada korzenie, to jest w Primum Mobile ma swój tajemniczy początek, a w niższych sferach dopiero jawnym się staje, przez możność obliczenia ich ruchu.
