Do nich przykłada? Nikt: bo pasterz trzódy,
Co jej przodkuje, choć może przeżuwa,
Kopyto jednak ma nierozdzielone.[1]
Przeto gmin, widząc, że wódz się ugania
Za temże dobrem, którego sam chciwy,
Rad się niem pasie i innych nie szuka.
Widzisz więc dobrze, że złe przewodnictwo
Przyczyną temu, że świat jest występny,
Nie zaś natura zepsowana wasza.
Zwykle Rzym kiedyś, który świat naprawił,
Miewał dwa słońca, co świeciły równo
I drodze świata, i drodze do Boga.[2]
Ale z nich jedno zagasiło drugie:
Miecz z pastorałem przemocą złączony,
A obu razem chodzić nie przystało,
Bo już się wzajem nie lękają siebie.[3]
Jeśli nie wierzysz, — weź kłos na uwagę;
Bowiem po ziarnie poznaje się trawa.
W kraju zroszonym przez Po i Adygę
Odwaga kiedyś i uprzejmość kwitły,
Nim się zatargi Fryderyka wszczęły;[4]
Dzisiaj bezpiecznie przechodzić tam może
Wszelki, co przedtem wstydziłby się zbliżać,
Albo rozmawiać z uczciwymi ludźmi.
Jeszcze tam wprawdzie są trzej zacni starce,
W których wiek dawny urąga nowemu;
Ale im spieszno, by ich Bóg Wszechmocny
Powołać raczył do lepszego świata.
- ↑ Jest to napomknienie na wiersz 3. w r. 11. ks. III. Mojżeszowej (Lewityk), w którym czytamy: „wszelkie bydlę, które przeżuwa jeść będziecie.“ Różni różnie wykładają znaczenie tych wyrazów Dantego. Co do mnie najtrafniejszem zdaje mi się to, co mówi Bianchi. Zdaniem jego przeżuwanie oznacza władzę nauczania, należącą do pasterzy duchownych i w szczególności do głównego pasterza (to jest do papieża); zaś rozdwojone kopyto oznaczać ma postępki zgodne z nauką; czyli inaczej przeżuwanie jest symbolem teorji, rozdzielone kopyto — symbolem praktyki prawdziwego chrześcańskiego życia. Sens zatem wypada taki, że pasterz przedkujący trzodzie, chociaż naucza dobrze, — bo zgodnie z nauką Chrystusa, sam jednak czyni inaczej niż naucza, bo ugania się za rzeczami świata tego, a mianowicie za władzą świecką, o niestosowności której dla papieżów Poeta był mocno przekonanym.
- ↑ Marko wspomina o tych czasach, kiedy cesarz piastował władzę świecką, a papież duchowną.
- ↑ To jest, nie przystoi papieżom dzierżyć miecz — symbol władzy świeckiej, i razem pastorał — symbol władzy duchownej.
- ↑ Wspomnienie o zatargach Fryderyka II. cesarza z kościołem, które miały pływ zgubny na byt ludów włoskich. —
