Nie mogli oni umknąć się tak skrycie
Abym niepoznał Puccio Sciancato.[1]
Z trzech potępieńców, którzy przyszli byli,
On tylko jeden został niezmieniony;
Tamten — to łez twych powód, o Gavillo.[2]
1. Dante, jak wielu spółczesnych jemu, był tego przekonania, że obywatele Pistoji wiedli ród swój od wspólników Katyliny.
2. To jest Kapaneusz, o którym mowa w Pieśni XIV. Piekła.
3. Maremma, miejscowość bagnista w Toskanie.
4. Cacus, o którym jest mowa w Eneidzie (ks. VIII. w. 193 in.), a którego tu Dante nazywa Centaurem, niebył nim wedle podań starożytnych, był to tylko sławny złodziej i rozbójnik, który mieszkać miał w jaskini pod górą Awentyńską. —
5. Wirgiljusz chce przez to powiedzieć, że Cacus nie jest razem z innymi Centaurami, o których mowa w pieśni XII. Piekła, dla tego, że ów Cacus, w brew naturze innych Centaurów, których cechą najwybitniejszą była gwałtowność, działał podstępnie, jak przystało na złodzieja. Podanie o śmierci Cacusa jest takie, że kiedy razu jednego Herkules pasł trzodę Gerjona w pobliżu jaskini złodzieja, ten wykradłszy się ze swojej kryjówki, porwał krów kilka za ogony, i ciągnął je tyłem do jaskini, aby Herkules niezauważył kradzieży; — jednakże Herkules, ostrzeżony rykiem krów swoich, przyleciał i zaczął okładać złodzieja sławną maczugą
- ↑ Puccio Sciancato, również jak i dwaj inni, sławny złodziej publicznego grosza, Florentyńczyk.
- ↑ Tamten, jest to Guercio Cavalcanti, zmieniony w węża, a teraz znowu zmieniony w człowieka, rodem z Florencji, również jak inni wyżej pomienieni, skalany zbrodnią kradzieży publicznego grosza. — Ten Cavalcanti zabitym został w pobliżu wioski, czy miasteczka Gavilli, położonej w dolinie rzeki Arno. Krewniacy Cavalcanti, mszcząc się, wymordowali wielu mieszkańców Gavilli, i dla tego to Dante powiada, że Cavalcanti był powodem łez Gavilli.
