Strona:PL Alighieri Boska komedja 080.jpeg

etą wiedzieć należy, że przodkowie Dantego, a nawet sam on, byli Gwelfami. Dopiero podobno w r. 1302 Dante stał się gorliwym Gibelinem; ale że rozmowa z Farinatą ma niby miejsce w r. 1300, więc Poeta mówi jeszcze jak gdyby był Gwelfem. Rzecz godna uwagi, że Dante przejęty uwielbieniem dla Farinaty, jako wielkiego obywatela, nie przepuszcza mu jednak, że był zwolennikiem Epikura, t. j. człowiekiem zmysłowym.
 4. Farinata (Gibelin) wyganiał przodków Dantego (Gwelfów): pierwszy raz w skutek rozruchów podjętych we Florencji przez cesarza Fryderyka II., powtórnie po zwycięztwie odniesionem nad wojskiem Gwelfów przy Monte-Aperto, nad rzeką Arbją.
 5. Dante nieco ironicznie chce dać do zrozumienia, że Gwelfowie, dwakroć wygnani, dwakroć zdołali wrócić do Florencji, tymczasem kiedy Gibellinowie zostawszy wygnani, nie mogli tego dokazać.
 6. Duch ten jest to inny obywatel Florencji — Cavaleante-Cavalcanti, również jak i Farinata zwolennik epikureizmu. Był on ojcem najbliższego przyjaciela naszego Poety — Gwidona Cavalcanti, który także był poetą, ale lirycznym, nie zaś epicznym, dla tego Dante, w odpowiedzi swojej duchowi, mówi, że syn jego miał jakoby wzgardę dla Wirgiliusza, to jest, dla poezji epicznej, której Wirgiliusz był najszczytniejszym wzorem, według rozumienia Dantego. Gwido Cavalcanti, zaniechawszy poezję, oddał się w końcu wyłącznie filozofii.
 7. Prozerpina, która była uosobieniem luny, czyli księżyca, była królową piekieł. Farinata przepowiada Dantemu, że nim upłynie 50 miesięcy, sam on zostanie Gibelinem, a będąc wypędzonym przez Gwelfów z Florencji, pozna, jak trudno Gibelinowi wrócić z wygnania. Wiadomo, że Dante nigdy nie wrócił do ukochanej ojczyzny swojej.
 8. Słusznie uskarza się Farinata na zaciętość Florentczyków względem jego familji, bo ilekroć Gwelfowie, w czasach przewagi swojej, robili jakie cząstkowe łaski dla prze-