natarczywy (str. 357), p. utarczka; wedle słusznego natarcz-ywy urobiono mylne zapal-czywy, upor-czywy, i inne.
niecki (str. 360); postać pierwotną *nŭg-ty łączą z niem. Nachen (dawne naka), ‘czółno’, boć oboje są tylko ‘korytem’ mniejszem lub większem.
niega (str. 360), ‘pieszczenie’, cerkiewne; rus. nieżnyj, ‘pieszczony’; u nas i na całym Zachodzie tylko w nazwach osobowych i miejscowych: Mironieg, Niegosz (Niegoszewice), villa Nigozlai, Niegocin, Nieguta, Niegów, Niegowiedz (Niegowić), itp.
Niemiec i niemy (str. 360). Historyk czeski wątpił o wywodzie Niemca od niemego, boć jakżeż »niemymi« przezywać ludzi mówiących wiele i głośno? Ależ niemy, to ‘mówiący niezrozumiale, bełkot’; pisze też Nestor: »Jugra jazyk niem« (naród-bełkot). Więc wywodzą niem z *miem, od pnia dla ‘bełkotu’, por. z odmianą samogłoski momot, cerk. mŭmati, rus. mjamlit’, czes. mumlati i mumrati, o ‘mruczeniu’, łot. mēms (jeśli to nie pożyczka ruska ?); jeszcze liczniejsze są odmianki tegoż pnia z a: mamot, mamrać, mamrotać (a z tego rozpodobnione jamrot, jak nazywają Kaszubi szwargocącego Niemca lub żyda; z przestawką: marmot, marmotać) itd. Tę nazwę Niemiec przejął z naszem c cały Bałkan (Albani, Rumuni, Grecy), Węgrzy natomiast mają -t: Nemet. Prusowie Niemców Mikami (‘Michałami’,?) przezwali, Litwini Woketis (‘zdolny’,?).
nietoperz (str. 361); mylne niedoperz już w 16. wieku, np. w Aleksandreidzie 1510 r. i indziej.
nietota (i tojeść) (str. 361) są nazwy magiczne; u nas wyłącznie dla roślin czarowniczych; starzy Węgrzy podobne i osobom nadawali, np. Nemvagy, ‘Niejest(eś)’, Mavady, ‘Terazjest(eś)’.
obszar (str. 373), obszarnik; z obszerny (p. szeroki) mimo łudzącego podobieństwa znaczenia i brzmienia w najmniejszym nie pozostaje związku. Obszar jest dawne niem. obirschar (über i scheeren), ‘excrescentia’ aktów 15. wieku szczególniej na Rusi Czerwonej), i znaczy »nadwyżkę ziemi, wykazaną przy ścisłem jej wymierzaniu«. Dopiero od 17. wieku (najpierw może w Judycie Leszczyńskiego z 1627 r.) nabiera znaczenia ogólnego: ‘przestworu, przestrzeni’, chociaż łączności z polem nie zatraca; dziś w obszarniku, ‘właścicielu wielkiej posiadłości’, znowu się to odzywa.
oczerchlić (str. 374), p. w Dodatku czyrchlić.
oktawka (str. 378), ‘małe skrzypce’, nieraz u W. Potockiego: »wziąć do ręku oktawkę i smyczkiem… machać«; u ludu optawka, oftakta, obtółka; z włos. ottavino (od łac. octavus, o ‘ósemce’, do octo), o ‘flecie’ i ‘klawikordzie’. W kościele oktawa ‘ósmy dzień po święcie’. Oktawja(n), ‘ósme dziecko’, bo Rzymianie dzieci, od piątego począwszy, liczbami porządkowemi przezywali.
