życzan wyłącznie z h, g: housienice, housenka, guseńca; rus. gusienica; wąsienica (i wąsionka), r. 1500, w 16. wieku jedyne; wąsionka zamiast wąsianka, jak nieraz mieszają się o i a przed n, m; pień ąsĕn- znaczył: ‘wąsaty’.
wąsad; pomylone: wąsacz; ‘scyatyka, ból w krzyżach’, r. 1472; w Postępku czartowskim r. 1570: »węsad... czart, co ludziem dobytek morzy«; ludowe wąsacz, wąsac, ‘choroba krów i koni’; »jakby go wąsacz łomał w krzyżach«, Potocki, »krzyże tylko z ukłonów w wąsoczu«; jak zawsze, upersonifikowano chorobę, jak gościec, nieżyt itp.; dosłownie znaczy: ‘to, co się wsadza’ (wą-sad; sad, p. siedzieć); czes. úsad, ‘ból w krzyżach’, bułg. usadi, ‘choroba bydła’.
wątek, p. tkać.
wątły, r. 1500: »wątły, mgły«, wątlić, wątleć, wątłość; wątlica, ‘stara baba’; wąklica (kl z tl, jak nieraz), ‘stary garnek’; prasłowiańskie; cerk. ątł, ‘dziurawy’, ątli(z)na, czes. útlý, ‘wątły, delikatny’; rus. utłyj; przedrostek wą- (p. w, we) do tleć (p. tło).
wąton, ‘sieć na ptaki wodne i ryby’, w 16. wieku ogólne; imię osobowe u Szymonowica; z wą- (p. w, we) i tonąć (p.), bo co złowiono, idzie na dno, jak z opisu sądzić wolno; ale por. więcierz.
wątor, ‘fuga’; prasłowiańskie; z wą- i tor (p. trzeć); dosłownie: ‘to, co wtarte’; serb. utor, utoriti, ‘fugować’, czes. útor; u Łużyczan rodzaju żeńskiego: wutora. Dla rymu: »comes de Wątory, gdzie jeden kmieć, a trzy dwory«, od 17. wieku.
wątpić, powątpiewać, wątpliwy; z *wątpa, z wą- i tĭp- do tep- w zaćpić, p. ciupać; małorus. tepa w dotepa, ‘pojęcie’, nedotepa, ‘niedomyślny’, dotepuwaty, ‘dowcipkować’, nasze cip w dowcip (p.); złożenie podobne jak są-mnienie (p. sumienie).
wątroba, wątróbka, wątrobiany; prasłowo; tak samo i to samo u wszystkich Słowian: cerk. ątroba, bułg. utroba (nie *wŭtroba, jakby wypadało), czes. rus. itd. utroba; zwykłym przyrostkiem -ba od ątr-, ‘co jest wewnątrz’; p. wnętrze i jątrznica.
wązki, węższy, zwężyć, wąziutki; wąza, ‘robota pszczela’; prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian (bez przydechowego w-): cerk. ązŭk, rus. uzkij, serb. uzak i uzan, czes. úzký; ż w zwężyć (czes. súżiti, słowień. wōżīna) polega na ż stopnia wyższego: węż-szy. Lit. anksztas, ‘wązki’ (k wsunięte trybem litewskim); ind. ąhu-, ‘wązki’, awest. ązah-, ‘ucisk, bieda’; grec. anchō, ‘ściskam’; łac. angustus, ‘wązki’, angor, ‘bojaźń’, angina (o ‘bolu gardła’), bo ango znaczy ‘ściskam, duszę’; goc. angwus, niem. enge. P. wiązać, węzeł, gążew.
wąż, u innych Słowian bez przydechowego w-: cerk. ąż, rus. uż; prasłowo; lit. angis, ‘wąż’, łac. anguis, ‘wąż’; niem. (z odmienną samogłoską) Unke, ‘gad’. U Słowian wąż wodny (p. węgorz), przeciwnie żmija (p.) ziemna.
wczesny, p. czas.
wczora, wczoraj, p. wieczór.
wdowa (ludowe gdowa, od 16. wieku); wdowi, owdowieć, wdowiec (od wdowi, jak niemiec od niemy); prasłowo; tak samo i w tem samem znaczeniu u wszystkich Słowian; brak go w litewszczyźnie, odosobnione prus. widewū, ‘wdowa’, mogłoby być pożyczką od nas; ind.
