Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 596.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

trukczaszy, z niem. Truchsess, p. strukczaszy.

trumna, p. truhła.

trunąć, ‘pisnąć, bąknąć’, dziś zapomniane, częste w 16. i 17. wieku: »żaden ani trunie«; przed n wypadła jakaś głoska; por. trusia.

trunek, dawniej i trunk, trańk, i we złożeniach, p. kielsztrank; trunkowy; z niem. prasłowa Trunk i Trank od trinken, ‘pić’, z czego franc. trinquer.

trup, trupi; strupieć, strupieszały; trupiarnia, trupiasty; trupać, ‘trudzić’: »nie trupaj mistrza«, Seklucjan 1554 r.; prasłowo; w cerk. o ‘członkach’ i ‘tułowiu’, serb. trup, ‘tułów’ i ‘kłoda, pień’, potrupljen i rastrupati, o ‘zdruzgotaniu’; czes. trup, ‘tułów’ i ‘pień’. U Litwy tylko dla ‘kawałków’: trupēti, ‘kruszyć’ (por. strupieszały), truputis i trupinis, ‘okruch’, prus. trupis, ‘kloc’, lit. traupus, ‘kruchy’; grec. trypaō, ‘wiercę’, trypē, ‘dziura’.

trusia, ‘królik’; o człowieku: ‘cichy, baranek, tchórz’; por. trąs w trząść (p.).

truskawka, r. 1472, ‘poziomka’, i inne rośliny, nazwane od trusku, ‘szelestu’, bo łomliwe; »za lekkim truskiem liścia«; niby do trąs, co się z troską, p., łączy (jak stąpać i stopa).

truteń, trutnia; od pszczół i o człowieku; dawniej i trąd; prasłowo; cerk. trąt, ‘bąk’, serb. trut, czes. troud, trout i troup, ‘truteń’ (ale jest i troud, ‘hubka’, cerk. trąd; słowo waha się co do t i d: trąt i trąd, jak i przy nazwie ‘trutnia’). Truteń nie jest pożyczką z rus., lecz prapolskie; oboczność ą i u stała. Na Litwie jest i tranas, ‘truteń’, i trandis, o ‘prochu po molu’, trendēti, o ‘trawieniu przez mole’, trandēti, o ‘spróchniałości’. Wszystko wkońcu od pnia ter-, p. trzeć. Podobne słowo i w grec. thrōnē, ‘truteń’, niem. Drohne.

trwać, trwały, wytrwały, czes. trwati (małorus. trywaty pożyczka od nas?); na Południu tra-, cerk. trajati, trają, ‘trwać’, bułg., serb., i na Zachodzie, staroczes. tráti, łuż. trać, traś. Prasłowo; ind. trājate, ‘chroni’, awest. thrāti-, ‘obrona’, iryjs. trath, ‘czas’.

trwoga, trwożyć, trwożny, trwożliwy; strwagać, zatrważający; rus. trewoga (to samo); przyrostek -oga do trwać, chociaż znaczenie odmienne.

trwonić; złożenia: prze-, roz-, i strwonić; są i odmienne postaci: tranowić (widocznie z trwonić); do truć (p.).

tryb, »tym trybem«, ‘tym sposobem’; trybować (o najrozmaitszych znaczeniach: ‘lutrować, oczyszczać’, ‘trzeć’, ‘pędzić’; o czeladzi: ‘uczyć’; ‘kupczyć’, w 16. wieku); trybowy; z niem. Trieb, treiben.

trybus, tryfus, ‘szaflik o trzech nogach’, w 16. wieku częste; z niem. Dreifuss.

trygubica, drygubica, drgubica, ‘sieć potrójna na ryby i ptaki’; czy istotnie od trzy i guby, ‘fałdy’,? Postaci najodmienniejsze: drugubica (p.), jest i przestawione grdubica; niby od dr(y)gać; »sieci podrgubne«.

tryk, trykać i tryksać, tryks, tryk(s)nąć, o ‘bodzieniu się baranów, tłuczeniu rogami’, od Mączyńskiego (1564 r.) ogólne; por. czes. trkati, o tem samem znaczeniu.

tryngielt, w najrozmaitszej postaci, nawet trynkał i trunkał, ‘napiwek’, z niem. Tringgeld.

trynka w kartach, ‘trójka’; inne złożenia z try-, ‘trzy’, pomijam.