tętent; tętnić, tętno, dowodzą, że końcowe -t w tętent późny przybłęda, i istotnie do 18. wieku istnieje tylko tęten, utworzony całkiem tak jak bęben; prasłowiańskie; cerk. tątĭn, serb. tutanj; obok tęten, tętnić, mamy i dudnić (p.), z u obok ę, jak zawsze, i z dźwięcznemi spółgłoskami, co nieraz bywa.
tkać, tknąć, tczeć: jeden pień (brak w litew.; grec. tykos, ‘dłóto’, ‘młot’, tykidzō, ‘ciosam’), co się trojako rozgałęził:
1) tkać, tkę, tczesz (płótno, sukno); tkacz, tkaczy, tkaczów, tkacki; tkanina, tkanka (na głowę, r. 1500); w psałterzu: »gdym jeszcze tczon« (tkan w puławskim); tkalnia (u innych Słowian tkadlec, tkalac); częstotliwe przetykać (płótno i t. d.); złożone: wątek; prus. tukoris, ‘tkacz’, dowodzi naszego *tkarz.
2) tkać, tknąć, tykać; przy-, wytykać; tkliwy i dotkliwy; przytyk; do potkać: potyczka, spotkanie; dotykać, dotycze, dotyczy; potknąć się, tyczyć się; tecz (p.) i wstecz (p.); styk, istyk; por. tukać.
3) tczeć, ‘tkwić’, od poprzedniego nie zawsze się da odłączyć, np. tyka, potycz, tykło (rodzaj ‘sieci, pułapki’) mogą tu i tam należeć; w biblji: »kopje tcząc w ziemi« (»szefelin wetkniony w ziemię«, Leopolita); styczeń od tyka; tkwieć: »tkwiał nóż w drzewie«. Wszystko tak samo u wszystkich Słowian.
tlić, tleć, p. tło.
tłamsać, tłamsić, ‘dusić’, słowo nowe; podobne u Czechów, ale w innem znaczeniu: tlama, ‘pysk’, tlamkati, ‘paplać’ (tlamkati, tlachati, serb. tlapati).
tło, ‘podłoga, posadzka’; »astrych, dno, niektórzy tło zowią«, Mączyński 1564 r.; »tło albo podniebie«, r. 1500 (»esztrich, pavimentum«). Prasłowo; cerk. tło, ‘posadzka’, i tak u wszystkich Słowian; serb. tlo, tle, ‘posadzka’, ‘ziemia’, czes. tlo, ‘strop’. Ale tleć, tlić, o ‘ogniu nie wznoszącym się, ostającym przy tle’: »ogień zetlał«, odnoszą do innego pnia (tleć, trzecia osoba liczby pojedynczej i tłe, przenoszono dalej i na ‘palenie’ wogóle; Działyński r. 1569 pisze: »smołę niechajby pilnie tlili«). Z tło, ‘podłoga’, łączą litew. tilēs, ‘podłoga (czółna)’, prus. talus, ‘podłoga’, lit. patałas, ‘łóżko’, tiłtas, ‘most’, ind. tala-, ‘płaszczyzna (u ręki i nogi)’, łac. tellus, ‘ziemia’, niem. Diele (‘posadzka’, ‘izba’); zaś tleć, o ‘zamierającym ogniu’, z lit. tyliu, tylēti, ‘milczeć’, tilti, ‘umilknąć’. O smole ogólnie prawiono, że się ją tli. Por. nowe tlen, ‘kwasoród’, tlenek, sztuczne urobienie, nietrafne. Z tem wtórem tlić łączą prasłowiańskie toliti, p. tulić.
tłok; tłuc; tłuc z pierwotnego telk- (tłuc przestawione z teł-c, jak długi, słup, tłusty, z *dełgi, *stełp, *tełsty); tłok z *tołk-; tłoka, rus. tołoka; cerk. tlěszti (tego nie mamy), tlŭką (‘tłukę’), rus. tołocz (z tlěszti, jak mołoko z *melko, ‘mleko’; bynajmniej nie nasze tłok!); lit. aptilk-ti, ‘ułaskawić się’ (‘otłuc się’), aptilkes żmogus, ‘człowiek otrzaskany, przebiegły’. Dalej: tłoczyć, o ‘druku’, tłocznia; tłoczyć się, stłoczony, natłok, częstotliwe przytłaczać (do ziemi, rus. potołok, ‘posadzka’, z mylną odmianą: potołka zamiast potołoka). Z licznych urobień najważniejsze dwa: Jedno, tłoka, prasłowiański obyczaj dobrowolnej (zczasem i w obowiązkową odmienianej) pomocy sąsiedzkiej na łące i polu, odpłacanej ugoszczeniem (lit. tałka, prus. talokininkas,
