i teraźny (16. i 17. wiek), teraźniejszy; wyłącznie u nas. P. raz.
tercjarz, tercjarka, ‘należący do »trzeciego zakonu« św. Franciszka’; tercjan; tercja, ‘godzina kanoniczna’; tercyna, ‘wrotka trzywierszowa’; tercerol, ‘pistolecik’ (włos. terzeruolo); tercynela i tercjanela, nazwa ‘materji’ (włos. terzanella, ‘lichy jedwab’); wszystko od łac. tertius, ‘trzeci’ (włos. terzo).
terefere, i podobne, w 16. i 17. wieku tere bzdere (w Sejmie Piekielnym, u Potockiego, Lubomirskiego), gdy coś zbywamy jako niemądre (»właśnie tere bzdere«, t. j. ‘nonsens’); słowo »bliźniacze« (dla rymu utworzone, powtórzone z odmianą), węg. tere fere (niem. Larifari).
terlikać, tyrlikać, »tyryle wywodzić«, o ‘śpiewie ptasząt, pasterzy’; trlicze r. 1500; dźwiękonaśladowcze.
termedje, ‘komedje, zachody’, z intermedjum, ‘wesoła gra międzyaktowa w tragedji dramatu szkolnego jezuickiego’; łac. intermedium od medium, ‘środek’ (skąd medjator, ‘rozjemca’, medjum spirytystów).
termin, terminować, terminator, terminowy; u K. Opaleńskiego terminować: ‘kończyć się’; z łac. terminus, co właściwie ‘znak graniczny’, grec. terma, ‘cel’, od pnia ter-, ‘docierać’.
tesarz, ‘cieśla’, jak tesak (p. tasak), z czes. tesarz, od tesati (p. cieśla), nieraz w 16. wieku, i o ‘stolarzu’; jest i teszarz (pisownia myli); nierzadkie w biblji (Leopolita »cieślą« to zastąpił); tasarz r. 1584.
testować, testament, testamentowy; od łac. testis, ‘świadek’, co oznacza właściwie trzecią osobę, godzącą i świadczącą (por. rus. trietiejskij sud, ‘sąd polubowny’).
teść, teścia; teściowa, w dawnym języku i narzeczowo i cieść, ćcia, w biblji: »ku ćciu« (u Leopolity: »do świekra«), »ze ćcią« (u Leopolity: »z świekrą«). Sam teść od cieść, z drugiego i dalszych przypadków, gdzie ćcia w wymowie przechodziło w tścia, do czego dorobiono teść, zamiast cieść; e było ruchome, ale nowszy język je wedle mianownika zatrzymał (teścia); ‘teściowa’ zwała się ćcia (jak gościa do gość); u innych Słowian teszcza. Gdy świekier, świekra, są aryjskie nazwy ‘rodziców mężowych’ (dla synowej), nie mogą się ‘rodzice żenini’, teściowie, równie dawną nazwą szczycić; ich nazwa też nie powtarza się nigdzie; prus. tisties pożyczka z polskiego. Teść, cieść i świeść (‘siostra żony’), nie przypadkowo równie utworzone nazwy; teść, cieść, to pieszczotliwe, niby ‘ojczulek’, do lit. i prus. tetis a naszego teta (ciota) i tata; świeść (p.) poszła za teściem.
tetraedr, złożenie z grec. tetra-, ‘czworo’; zupełnie odmienne jest tetryk, tetryczny, tetryczyć, tetrykowaty, stetryczały, z włos. tetra i tetrico, ‘ponury, posępny’.
Teutoni, teutoński; nazwa Niemców ogółem, jak Germani; przeniesiona, jak zawsze bywa, od jednego szczepu na wszystkie pokrewne; wymieniona już w 4. wieku przed Chr., zasłynęła w 1. wieku przy napadzie Cymbrów i Teutonów na Włochy; lud (nazwa znaczy to samo, ‘ziomek’ niby) wyszedł pierwotnie z Jutlandji.
też, skrócone z teże (14.i 15. wiek), a to zamiast toże (rus. toże, słowień. tore), wedle wszelkich innych uro-
