cisoir; nowa pożyczka, z dodaną końcówką polską -yk od noż-yk.
se, skrócone z sobie (p. siebie); wymawiane i sy, w drukach z czasów saskich częstsze, przedtem i potem nieznane; ludowe, nietylko lwowskie.
sedłak, zamiast siodłak, ‘chłop’, w 16. i 17. wieku, u Reja i i., od sedla, ‘siodła’ (‘sioła’), przezwany, z czes. sedlák; p. sioło.
sedno, p. sad.
sejm, sejmik, sejmowy, sejmować; od s-jąć się, ‘zebrać się’ (p. jąć); jeszcze w 16. wieku odmieniano: sejm, sjemu, itd., aż postać pierwszego i czwartego przyp. liczby pojedynczej zawładła; u innych Słowian sniem, senmu (Czesi pierwotną odmianę również utracili; odmieniają: sniem, sniemu; sniemowati), cerk. sŭnĭm (przyimek sŭn i ĭm od jąć, imę), rus. cerk. sonm, sonmiszcze. U nas -jem (wedle najem i podobnych) niepierwotne, zamiast -im (naim, najmu; dopiero do najmu dorobiono nowe najem). W 16. wieku czeską postać (sniem) wprowadzali przekornie Orzechowski i Paprocki, ale się nie utrzymała.
sek, ‘wino gotowane hiszpańskie’ (‘malaga’, ‘madera’), od 17. wieku, z włos. secco, ‘suchy’.
sekiel, o ‘koniu siedmiogrodzkim’: »jest na stajni sekiel farbowany« (w 17. wieku i w Francji farbowano koniom grzywę i ogon, np. czerwono u białosza), sekielczyk, ‘siedmiogrodzki’; od Sekielów, ‘Węgrów siedmiogrodzkich’, których przynależność etniczna (awarska, czy węgierska ?) dotąd sporna.
sekować, sekatura, z włos. seccare, seccatura, ‘nudziarstwo’, od siccare, ‘wysuszać’; sekutny, ‘dokuczliwy, swarliwy’, przeważnie o babie, sekutnica; stąd i czeskie sekutný.
sekret, ‘tajemnica’; w 15. i 16. wieku i ‘wychodek’, sakretem przezywany; sekretarz, co w 15. wieku tłumaczą słowem tajemnik (jak dziś jeszcze Czesi); sekretarz, sekretarzyk i nazwa ‘biura, biurka’. Z łac. secretum, ‘co oddzielone’ (secernere), secretarius.
seledyn, seledynowy, o ‘kolorze zielonawym’, przezwanym wedle pasterza Céladon z słynnej Astrei, romansu ď Urfé.
semen, ‘kozak wyborowy’, częste w 17. wieku: »na dragonów i semeny«, »dragonja i semenowie«, »semenów kajmakanem być«; z tur. sejmen (kajmakam, ‘zastępca’).
sempiterna, o ‘tyłku’, żart szkolny, przedrzeźniający zwrot psalmu 77, 72 (posteriora i sempiterna), z łac. sempiternus, ‘co jest zawsze’; podobnie żacy »kubitę« (‘kobietę’) z łac. cubare, ‘leżeć’, wywodzili, »dardańskiego osła« stworzyli, itd.
sen, senny, śnić, sennik (‘wykład snów’, czes. snárz), od spać (p.); sen z *sěp-n; lit. sapnas, ‘sen’, ind. swapna-, łac. somnus z *suopnos różnią się co do samogłoski: słowiańska twarda półgłoska (cerk. sŭn, rus. son) równa się grec. y z ŭ w hypnos, ‘sen’ (stąd hipnotyzować itd.).
senat, w 15. i 16. wieku znaczył i ‘senatora’ (jak rada i ‘pana radnego’): »był jeden senat w Rzymie«; z łac. senatus, ‘starostowie’, od senex, ‘starosta’, a to od sen-, ‘stary’, lit. sēnas, ‘stary’, ind. sana-, gockie sinista, ‘najstarszy’. Słowianie utracili to prasłowo, mają za nie wiotchy (p. wiotki) i stary (p.). Od łac. sen- i senjor, senjorat, i romańskie
