dzie już jednak »kapłan« miasto pop). Już od 16. wieku wymieniana popadja, ‘żona popa’, jest pożyczką ruską, popadja, serb. popadija, już w cerkiewnem. Od nas pruskie paps, ‘ksiądz’.
popiół, popielaty, popielec (w kościele), popielice (i ‘futro z nich’), popielniczka (dla cygar), itd.; zdwojenie pnia pel-, ‘palić’ (p. płomień i i.); u Galla (r. 1113) jeszcze Popieł (Popel, odmienione i w Pumpil), bez nieco późniejszego przegłosu ie w io (?). U południowych Słowian i pepel. Prasłowo; na Litwie bez zdwojenia, pelenai.
poprószki, pisane i popruszki, czes. poprászek, o ‘śniegu prószącym’, w 17. wieku; »za pierwszą poroszą« Potocki od Rusi przejął, jej porosza znaczy to samo; »biała porosza«, ‘siwizna’, u Potockiego.
popud, popuda, p. pęd.
por, ‘allium’, rodzaj czosnku, jak i łuk (p.), z łac. porrum, ogólne w 15. i 16. wieku; pierwotnie rozróżniano drobniejszy łuk, i głowiasty por, ale już w 16. wieku zatarła się różnica (jeśli była), i obie nazwy są jednoznaczne; dziś łuk zaginął, są tylko pory. Porny, ‘o silnym zapachu’, p. poraj. Co innego pory, ‘otworki w skórze, sierodki’, europejskie, przez łac. z grec. poros.
pora, »do tych pór«; uporać się z czem; parać się czem, ‘zabawiać się’; prasłowiańskie; u nas odmieniło znaczenie: cerk. pora, ‘siła’ (właściwie ‘napięcie’), przechodzi i u Bułgarów w ‘porę, t. j. czas, sposobność (wykazania siły)’; więc por. upór i przeć, pierać się.
poraj, dziś już tylko nazwa herbu, co niby różę na tarczy nosi, ale to nie róża, lecz porej, w 16. wieku dla ‘ledum palustre’, co zresztą tylko bagnem nazywano (od miejsca gdzie rośnie; jak i ‘eriophorum’, na bagnach pospolite: bagno); r. 1532: »myrtus, porej albo bagno«. Prasłowo; w nazwach miejscowych od 10. wieku znane (Porey nad Łabą, Poregi pisane). Dla silnej, odraźliwej woni od pory, ‘siły’, nazwane? Podobną nazwę Niemcy od Słowian nadłabskich pożyczyli. Urobione poraj jak mleczaj itp. W porej e narzeczowe, jak w dej, mej. I porny, ‘o silnym zapachu’, możnaby stąd jako rodzime wywodzić, raczej niż od łac. porrum.
porcja, proporcja itd., jak i pars, partja, ‘część’, ‘stronnictwo’ (bezparcjalny), itd., wszystko łacińskie, od pario, ‘rodzę’, więc właściwie ‘płód, przypłodek’, por. nasz ród (p.); partja, partyjka, o ‘grze w karty’, franc. partie; tu i apartamenty, appartament, co wkońcu z part, ‘dział, miejsce’, wyszło.
porokować, ‘ganić’, w 14. i 15. wieku, w psałterzach i w biblji (Leopolita tego słowa już nigdy nie używa; w słowniczku z r. 1532 ocalało trafem: »nie porokuj«, ‘ne irascaris’, z biblji chyba; »nie gniewaj się«, u Leopolity), więc może z czes. porokowati, ‘ganić’, ale to ogólnie słowiańskie: cerk. porok, ‘nagana’, serb. porok, jak rus. i czes., o ‘braku, winie’, rus. bezporocznyj, ‘nienaganny’, więc i nasze porokować może rodzime; p. rzec (po- w znaczeniu ubliżającem, jak nieraz).
porwon, rzadziej zarwon, arwon, zamiast porwan (a przed n wymawiało się z pochyleniem); przekleństwo dawne, w 16. i 17. wieku ogólne: »porwon djasku«, ‘niech go djabeł porwie, weź go licho’; skracają: »porna djabłu sałata«, »porny djabłu«, »arwona psu sława«, »za-
