się; częstotliwe pałać; od pnia pel- (‘palić’; p. popiół), pol-; na Litwie pelenai, ‘popiół’, pelenē, ‘ognisko’. Prasłowa, z pierwotnego *połmy, *połną; cerk. płamy, płanąti, rus. połymja, itd.
płótno, płócienny, płóciennik, płótnianka, z *polt-ĭno, cerk. płatno, rus. połotno; łacina średniowieczna te paltena co raz w spisie danin i od Słowian wymienia, niem. Falte (?). Pierwotnego *polt u Słowian niema nigdzie; czy to, mimo odmiennego następstwa płynnej, nie płat?
płony, dziś płonny, ‘jałowy, czczy’, ‘leśny’; płonka, ‘drzewo leśne, dzik’, przeciw »domowemu«; płonić: »jęczmień płoni (‘jałowi’) rolą«; płonieć: »bobem rola nie płonieje«; postać pierwotna *pol-n, rusk. połoniny, płoniny, bałkańskie planiny (‘lasy’ i ‘góry’), »las łomisty, co płoninami od słonecznego wypalenia zowią«; płoniny (albo słoniawy), o ‘ziemi nieurodzajnej’; znaczenie pierwotne: ‘pusty, goły’, więc płoń o ‘niezamarzającem miejscu’, płoń przeciw gęstwinie (u Reja); pień p. pole.
płosa, ‘dział roli’, z *poł-sa, cerk. czes. płasa, ‘strefa, pas’, rus. połosa.
płoskoń, ‘konopie męskie’, płoskunki r. 1472, od płoski (p. płaski), dla szeroko rozrzuconych, nie skupionych kwiatów; »koszula z płoskonek«, u Reja; »płoszczyk strzały«, ‘płaskie ostrze’.
płot, p. pleść.
płowy, o kolorze; płowieć: »żyto płowieje«, »mróz drzewa płowi«, »włos płowie(je)«; spłowiały; z *poł-wy, cerk. pław, rus. połowyj; stąd nazwa Połowców (czyli Kumanów), od ich śniadości, u Niemców dlatego die Falben zwani (nasza własna ich nazwa średniowieczna: Kunowie, z węg. Kūn, por. nazwy miejscowe Kunowo); o pniu tym dla oznaczania maści i siwej i śniadej p. pleśń (pod. plesz); lit. pałwas, ‘płowy’, łac. pallidus z *palvodos, ‘blady’, niem. fahl z *falwos.
płoz, płoza, ‘sanica’, z *połz do pełzać (p.); rus. połoz, ‘sanica’ i ‘wąż’ (podobnie w czeskiem: sań, ‘sanki’ i ‘wąż, smok’).
płuca, liczba mn. nijakiego rodz., od *płu-tje, p. płynąć (‘to, co pływa’, dla lekkości, w rus. legkoje; i u nas narzeczowo lekkie o ‘płucach’); dosłownie litew. plaucziai (liczba mn., prus. plauti, liczba pojed. żeńska), ‘płuca’. U nas i w cerk. płu-, ale u innych Słowian i plju-, więc czes. plíce, starorus. pljucza, słowień. pljucza (i mylne, wtórne pluka, jak w rus. podopleka mylnie, wtórnie do pleczi); takie j wtórne czyli sporadyczne nic nie znaczy, a pojawia się często, szczególnie u Serbów.
pług; płużyć, np. w szczęściu, dostatkach: ‘obfitować, znaczyć’; «to mi nie płuży«, ‘nie służy’; »kiedy płużą (‘mają powodzenie’) występki, grzeszy, kto dobrze czyni«. Pożyczka prasłowiańska z niem. Pflug (słowiańskiem narzędziem rolnem było lekkie radło, w przeciwstawieniu do ciężkiego pługa), z pierwotnego plōg, co znaczyło ‘kołek’; u, jak stale w pożyczkach, za niemieckie ō.
płynąć, »płyło na nie«, psałterz puławski (płynęło, florjański); pływać; nie mamy już pierwotnego czasownika *płuć, *płowę, cerk. płuti, płową, czes. plouti, plowu i pluji, rus. płyt’; plwieć ocalało w obfity (p.); pławić, wpław, upławy; liczne inne urobienia: pływalnia, pływacz, pływak; płyn, płynny; płytki, właściwie: ‘co się da przepłynąć’, od *płyty, ‘przebrniony’; płytkość. Pra-
