nąć (»ani mnie piknij«) i pikać (o głosie ptasząt) bardziej znane (rus. pikat’, piknut’, pikulja dla ‘piszczałki’); wszystko to dźwiękonaśladowcze.
pielać, ‘spieszyć’, u Orzechowskiego 1564 r.; słowac. pelať, pelaszit’, ‘biec’; słowień. i chorw. peljati, ‘wodzić’, ‘wozić’, odnoszą do włos. pigliare, ‘zabierać’.
pielesz, ‘legowisko, kryjówka’; pieluchy (to samo), pieluszki; pełechy, z małoruska, tylko o ‘kudłach, włosach’; jedyna u nas pozostałość z pelena, plěna, o ‘pieluchach’, powszechnego u innych Słowian (serb. rus. pelena, czes. plena, ‘pieluchy’), z *pelna albo *pelena, co zestawiają z grec. pella, łaciń. pellis, ‘skóra, powłoka’ (niem. Fell); lit. plēnē, ‘błonka’, prus. pleinis, z odmiennem następstwem płynnej.
pielęgnować z pielęgować, a to z mylną nosówką zamiast pielegować z niem. pflegen (pielęgnacja z łac. przyrostkiem); inna postać: plagować, ściślej wzoru się trzyma.
pielgrzym, pielgrzymka, z niem. Pilgrim, a to rozpodobnione (jak i w językach romańskich: włos. pellegrino, franc. pèlerin, por. wyżej peleryna) z łac. peregrinus, ‘obcy’ (od peregre, ‘zewnątrz’); Czesi je dziś zapomnieli, ale mają nazwy miejscowe od tego; piligrim w ruskich bylinach i stichach, dawna pożyczka z dawnego niem. piligrim, jak spilman i i.
pieniać, pieniacz, pieniactwo, od nieużywanego już rzeczownika pienia (ruskie pienja, pienjat’) z łac. poena, ‘kara’, już w cerkiewnem i na Południu przejęte (?).
pieniądz, pieniążek (i nazwa Pieniążek), pieniężny, spieniężyć; pieniężne, pienięstwo i pieniądztwo; niegdyś ‘drobna moneta, halerz’: »dwa pieniądza drobne« kładzie wdowa w ewangelji; »dwa pieniądza, co ich ośmnaście w groszu«; przeszło na ‘monetę’ wogóle, a wkońcu na ‘złoto, kapitał, sumy’. Pożyczka prasłowiańska z niem. Pfennig; cerk. pěnęg i pěnędz, lit. piningas wprost z niem., jak i prus. peningas; węg. penz z penez, wedle ich głosowni, nie wprost od Niemców, lecz przez Słowian przejęte; czes. peniz, itd. Wywód słowa niem. niepewny; wywodzono je, dla ‘płaskości’ niby, od nazwy ‘panwi’, ale to nowożytny punkt widzenia (jak np. schilling niby od ‘brzęczenia’, schellen, ‘brzęcząca moneta’!), nie dawny; jeszcze bardziej wadzą postaci niemieckie z -nd-, więc łączą słowo z Pfand, ‘zastaw’. Skąd słowiańskie ě zamiast e?
Pieniądz. Gdy pierwotny handel wymienny domagał się jakiejś stałej jednostki płatniczej, nadało się do tego u pasterskich głównie Arjów bydło przedewszystkiem, wielkie i drobne; »stoma krowami« opłacano żonę albo zabójstwo mężczyzny, »hekatomby« (to samo) ofiarowano bogom; we wszystkich językach aryjskich miano dla ‘bydła’ i ‘pienięstwa’ jedno: łac. pecus, ‘bydło’, pecunia, ‘pieniądz’; niem. Vieh w obu znaczeniach; słow. skot ‘bydło’, a dawniej i ‘pieniądz’ (skotnica, ‘skarb’ i ‘wygon’); wardęga ‘bydło’ i ‘czynsz’; por. dobytek itp. Drobne opłaty składano w płatach lnianych (stąd prasłowiańskie płacić), w »kruszach« soli (u nas wiedziano w 13. wieku ogólnie, że nazwa kary sądowej »trzysta« właśnie od okruchów solnych poszła), w skórkach kun i białek-wiewiórek (zwyczaj na Wschodzie, na Rusi szcze-
