‘mruczeć’ (u innych Słowian i u nas po narzeczach mumlać o ‘żuciu powolnem’); momati jest już w cerk. Toż i w innych językach: niem. mummeln, Mummelgreis, lit. maumti, o ‘ryku’; rus. mjamlit’ i mumlit’, o ‘żuciu’ i o głosie, serb. mumlati, ‘mruczeć’, czes. mimrati, ‘marudzić’.
mór, morzyć, umarzać (np. długi); »morzy na żołądku«, morzenie, morzysko; »sen go zmorzył«. Od pnia mier- (p. mrzeć, mer-), z głoską o; morowy; morówki, ‘wrzody’; we złożeniach, o roślinach: morzybaba albo babimór. Ale w Warszawie urósł inny morowy, ‘kapitalny, znakomity’, czy od mory (materji), franc. moire (?), p. muchajer.
mora, p. zmora.
mord, mordować, mordarz, morderz, morderca, morderczy, i z zwykłem rozpodobnieniem: molderz i moldarz (już w 15. w.); mordownia; zmordować się, mordęga; z niem. Mord, od mer- (p. mer-, mrzeć).
morda, ‘pysk’, z ruskiego.
morela, ‘aprykoza’ (u Reja i i.), z średniow. łaciń. amarallum, merula, merillus, niem. Marillen (od gorzkawego smaku, łac. amarus, ‘gorzki’); zowią ją i marunką, merunką. Od łac. amaricare może i dawne moryczyć, ‘uprzykrzać’, dosyć rzadkie.
moręgi, morągi, moręgowaty, o kolorze, ‘w pasy, w pręgi’; morus, ‘brudas’, morusać, ‘walać’, zamorusany, zamursany; morąg od mor- (jak pstrąg, ostręga, od pstry, ostry); to mor- w rus. marat’, ‘walać’, maruszka, ‘plama’, łuż. mora, o ‘krowie pstrej’. Zestawiają z lit. morai, ‘pleśń’, grec. moryssō, ‘walam’, a nawet z nazwą rośliny farbierskiej marzany (p. Marja).
morwa morwowy, już u Stanka (1472 r.), gdy psałterzowe mora (przymiotnik morowy jeszcze w 16. w.) wprost z łac. mōrum z grec. moron; owoc zowią obok morw i morawinami albo morowinami; u Serbów murwa, u Czechów morusze; niem. mūr- i morberi.
morze, morski (»kotek morski«); prasłowo; łac. mare, niem. Meer i Moor, w lit. marēs, dziś nazwa »hafu«, dawniej ‘morza’, pamarys, ‘Pomorze’; zamorski; morka, pomorszczyzna, ‘wiatr od morza, słota’. Tak samo u wszystkich Słowian: cerk. morje, itd.
mos, mus i mas, w 16. wieku, ‘miara’ (sucha i na płyny: »musy oleju«); z niem. Maas.
mosiądz, mosiężny, mosiądzowy, prasłowiańska pożyczka z niem. Messing wtedy jeszcze, gdy brzmiało Massing (co już w niem. nie istnieje), od łac. massa (kruszcu, metalu); wywód z pers. mylny.
Moskwa, moskiewski, zmoskwicić, Moskal; Moch (jak Lach, brach itp); moskal, ‘placek owsiany’ (ale i z »lipowej mąki«, w czasie głodowym); od miejscowości fińskiej, wymienionej po raz pierwszy w r. 1147; mosk- i mozg- pojawia się jednak w rodzimej topografji: Moskorzew, Mozgawa; w 16. i 17. wieku: »odpowiedź moskiewska«, ‘frantowska’ albo ‘głupio chytra’.
most, mostowy, mostowniczy (urząd litewski), mościć, Mościska, mostek (o ‘kości, i mięsie na niej’); pomost, Zamoście (dziś Zamość), zamojski; most prasłowiańskie; dosłownie ‘kładka’, ‘co przemieciono, przerzucono’ (wokalizacja o stała przy przyrostku -t); na Litwie mastas, ‘miara’. Tak samo u wszystkich Słowian; rus. mostowaja, ‘bruk’.
moszcz, ‘sok owocowy świeżo
