Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 354.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

‘obiectum’ (dalej podmiotowy, przedmiotowy), a przymiotnik ‘adiectivum’; przymiot, dziś o ‘jakości’, w 16. wieku o ‘chorobie przyrzutnej, wenerycznej’; wymiot, ‘mały dar wyrzucony na zwabienie większego oddarowania’: »wymiotem zowiemy dziś dary, gdzie za żelazo złota oczekują«, »bez wymiotu złotego na wędę (nasza) ryba się nie bierze«, stale w 17. wieku; wymioty, ‘womity’ (także Ryga). W 16. wieku nieraz mietać zamiast miotać, od tego i mietelnik, ‘kuglarz’ (»on się na wszystkie strony mietelnikiem rzuca«, u Potockiego, »coś na mietelnika poszło«, u Górnickiego). P. miotła, most; motyl, i inne od mot-; śmietana. Tak samo u wszystkich Słowian: rus. mieczu, mietať, czes. metám, metati, ‘rzucać’, ale metu, mesti, ‘zamiatać’, jak rus. mietu, miesti, serb. metem, mesti obok mećem, metati, itd.

międlić, międlica dla lnu lub konopi, przyrostkiem -dło od miąć (p.). Prasłowo; rus. mjało, z *mędło, czes. miedlice, miedliti, ‘miąć’ i ‘międlić’.

między, p. miedza.

miękki (miętki), miękkość, mięknąć, miękczyć, miękina (‘plewa, z prosa otłukanego’), »miękisz chleba«, »na miękko«, mięczak, miękczejszy (dziś miększy), miękuchny, miękczeć. Przymiotnik urobiony ulubionym, właściwie pomniejszającym przyrostkiem -k- od mięk-, lit. mink-sztas, ‘miękki’, minkyti, ‘gnieść (ciasto)’; z wokalizacją o p. mąka i męka; lit. mankyti, ‘gnieść, męczyć’, manksztinti, ‘miękczyć’. To mink- może pochodzić od mĭn- (p. miąć). U wszystkich Słowian tak samo: cerk. mękŭk, rus. miagkij (pisane wedle logkij, ‘lekki’), serb. bułg. mek, czes. miekký, miekcziti, i t. d.

mięso, mięsny, mięsisty, mięsień, mięsiwo (zbiorowe), miąsko (por. 2. przyp. liczby mn. miąs); mięsopust, przeniesione z ‘postu’ (‘carnis-privium’, gdy mięsa pusto, t. j. nie wolno używać) na ‘ostatki’ przed nim (por. ‘carnevale’, karnawał, gdy się z mięsem żegnamy). Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; ind. māmsa-, gock. mimz (rodz. nijaki); brak w litew., bo prus. mensa pożyczka z polskiego, a lit. mēsa z białoruskiego; mięzdra, miąż(?), nic nie mają spólnego.

mięta, miętka, miętowy, miętówka (jest dawniej i miętkiew, nie u Stanka); roślina hodowana, u wszystkich Słowian nazwana tak z łac. mentha, a to wraz z grec. mintha z jakiegoś obcego prasłowa na Południu; może przez niem. minte (anglosas.), stare minza, ‘Pfefferminze’.

miętuz, p. mientus.

mig, migać, migawka, mignąć, migotać, migotliwy; »na migi«; p. miechtać, miegoć, mgnąć, mżyć; prasłowiańskie; rus. mig, itd.

migdał, z łac. amygdalum z grec.; już w 16. i 17. wieku przenoszą nazwę dowolnie na ludzi: »prosty migdał« u Reja, o ‘chłopie’, w istocie o ‘wykrętnym’; »migdał niełupiony«, o ‘błaźnie’, u Kochowskiego.

Mikołaj z grec. Nikolaos; Nikora w 12. wieku, Mikora (ta sama osoba) w 13. wieku; Niklot, ostatni (pogański) książę Luciców; mikołajki, nazwa roślinna z 15. w.; mikuś, nazwa tańca: »dosyć krótko tańcował mikusia«, »podpiwszy, jeśli grają, mikusia wywija«, co raz u Potockiego; jeszcze u Załuskiego 1753: »szalonos podrigare mikusios«; ludowe do dziś, »mikusia skakać«; na Litwie nazwa dawnego tańca;