makuch, dla wszelakich ‘wytłoczyn’. Inny maczek, nazwa gry hazardownej, od makao.
makabunda, przezwisko (lwowskie), zniekształcone z wagabunda (łac. vagari, skąd i wagant), o ‘włóczędze, wałęsającym się’.
makaran, dawniej makaron i makar, ‘ciasto krajane’, włos. maccheroni; makaron, ‘pół łaciny, pół polszczyzny’; żartobliwie przez Włocha Folenga wprowadzona mowa, mieszająca włoskie pnie z postaciami łacińskiemi, u nas od początku 16. wieku gorliwie uprawiana (carmen macaronicum J. Kochanowskiego, Rojzjusza, najsłynniejszy Orzelskiego z r. 1623; zabawka przetrwała do Załuskiego i Minasowicza); tę nazwę przeniesiono u nas już w 16. wieku na zwyczaj wplatania w polskie mowy i listy poważne (tamto wszystko żartem było) całych części zdań lub luźnych słów łacińskich, i stąd całą literaturę 17. wieku i Sasów makaroniczną przezwano. Już w 17. wieku gorszono się z tego »stylu szkolnego«.
makat(a), ‘zasłona z drogiej materji, kapa’, z tur. (arab.) makad, ‘kobierzec’.
makuła, makułka, makuleusz, ‘zmaza, plama’, z łac. macula, co i Niemcy (Mackel) przejęli; używało się i dla przezwisk; stąd i (łac.) makulatura, o ‘druku plamistym’ i o ‘szpargałach’.
malacja, ‘cisza morska’, łac. malacia z grec. malakos, ‘powolny’.
malarz, malerz r. 1510, malarski, malować, malowniczy; malunek i malatura, z obcemi przyrostkami, z rodzimemi: malowidło, malowanki; od 15. wieku powszechne, z niem. Maler, malen; p. malina.
malik, ‘gwiżdż’ (Stanko r. 1472), u Bułgarów ‘skrzatek’, u Słowieńców toż (i ‘bałwan’; malicz ‘djabeł’); u nas od 17. wieku o koniu malikowatym, t. j. ‘z zapadłym grzbietem’; u kogo zdechnie, trzy dziewięci, wedle Haura r. 1670, siedm koni, wedle innych, po nim wyzdycha, — a więc ‘fatalny’, co i na ludzi i dnie przenoszono. Istota to dawnej mitologji albo powiary; od mały, dla drobnego kształtu (?), jak wszelkie krasnoludki, koboldy.
malina, malinowy, maliniak (Malinowski o ‘wymiotach’, por. »na malinach być«, ‘stracić wszystko’); tak samo u wszystkich Słowian; nazwana od koloru, od prasłowa dla oznaczania wszelkiej ‘siności’ (nie ‘czerwieni’, ale taki przechód w nazwach barw nie razi); lit. mēlynas, ‘siny’, mēlynē, ‘siniak’ i ‘brusznica’, mēlys, ‘sinidło’, grec. melas, ‘czarny’ (stąd melancholja, o «czarnej żółci«, i melancholik), ind. mala-, ‘brud’, ‘grzech’, niem. Mal (blaues Mal, ‘siniak’), goc. mēljan, ‘pisać’, niem. malen, ‘rysować, malować’ (prus. mīlina-, ‘plama’).
maltych, moltyk, i inne postaci, ‘jedzenie, obiad’, z dolnoniem. moltid, Mahlzeit; to Mahl i Mal, ‘raz’, powtarza się we zwrocie: »na malu«, ‘na celu’. Natomiast malka, o ‘zmełtem zbożu’, u Petrycego, z niem. Mehl. Ale mal, ‘maszt’, z łac. malus.
małcha, ‘torba’, w 16. i 17. wieku znane, z niem. malhe, ‘torba skórzana (mālha węgierskie, czy nie bezpośrednie źródło naszego?), skąd i franc. malle, ‘waliza’.
małdr, ‘miara zbożowa kilku ćwiertni’, ‘miara ziarna, sep, osep’, nawet i ‘miara chłosty’; zdrobniałe małdrzyk, ‘pewna liczba serków’, później ‘serki’ same; zniekształcone w mondrzyki i mądrzyki; dolno-
