list papieru, dawniej drzewa, listopad; zbiorowe liście (jak pierze, ciernie), a do tego (od 16. wieku) dorobiono nowy rzeczownik, liść, jak cierń (zamiast list, tarn); tak rozróżniamy, co dawniej jednem było. Na Zachodzie słowiańskim, u Czechów, zastąpił list, jak u nas, i ‘pismo, korespondencję’ (listowanie), a w słowie listonosz (zamiast listowy) niemiecki Briefträger pozorów rodzimości nabrał. Na Rusi listwa, listwiennyj, o ‘drzewach liściastych’. Litwa tym samym pniem (z innym przyrostkiem) ‘list drzewa’ i ‘list papieru’ przezywa: łajszkas; ale dla ‘pisma’ z ruskiego gromata prawi. Listowny, listowy, liścik; liściasty, liściowy.
listwa, z niem. Leiste (dawniej liste); -wa zastąpiło nieraz niem. -e; listewka, listwować.
liszaj z prasłowiańsk. *lichēj (chē w sza przechodzi, np. słyszać od *słychēti), więc należy do lichy. Prasłowo; rus. itd. liszaj, czes. liszej, łuż. liszawa.
litanja, ‘modlitewne wzywanie świętych’, przez łac. z grec. litaneiā, od tegoż pnia co liturgja, ‘obrządek’.
litera, literka (narzeczowo i z lu-), literat (w 16. wieku i literak, ‘umiejący czytać’), literatura, literacki, z łac. litera, pożyczki (zniekształconej) z grec. difthera, ‘skóra ściągnięta’, ‘pergamin’, ‘pismo’.
litkup, litek; dobiwszy uderzeniem rąk targu, zapija się go litkupem wobec świadków, t. j. litkupników, co niewzruszoność targu poręcza. Nazwy takiego zapijania targu doszły nas z Zachodu i Wschodu; pierwsza, znana ogólnie, z niem. litkouf (lit, ‘napój gorący’, i kouf, ‘kupno’); dwie inne, nierównie mniej znane, raczej miejscowe i późne, przez Ruś ze Wschodu: mohorycz (ostatecznie z arabskiego macharidż, ‘wydatki’), i barysz albo borysz, co i ‘zysk’ i ‘kubana’ oznacza, z tur. barisz, ‘zgoda’.
litować się, litość, dawniej: »lito mi go«, ‘żal mi go’, litościwy, litowny, zlitować się. Wszystkie zamieniły w ciągu 16. w. dawniejsze: lutować, lutość, luto, lutościwy; ju ocalało do dziś jedynie w nazwie miesiąca, p. luty; lutać, ‘biadać’, jeszcze w połowie 16. w. używano: »król lutał na nogę«. Słowo ciekawe dla odmiany znaczenia pierwotnego (‘srogi, okrutny’, »luty mróz«) w coś wręcz przeciwnego: ‘miłosierny’. Był przymiotnik luty, nieznanego bliżej pochodzenia, ‘groźny, srogi’, w wykrzykniku lutie (cerkiewne), ‘biada!’; od tego ‘biadania nad czem’ urosło, ale tylko u Słowian zachodnich, od ‘skargi i żalu’: ‘udział w żalu’, ‘miłosierność’ (w psałterzu nad ‘litowaniem’ znacznie górująca), gdy na Bałkanie i Rusi pierwotne znaczenie ocalało (o wszystkiem ‘groźnem, ostrem, ciężkiem, trapiącem’; stąd ‘lwa’ lutym przezywają, albo ‘furje’). Jeszcze Ezop Biernata zachował r. 1578: »nie lutują garła swego«, lutość, a »(pies zbity) bieżąc lutał« (‘skomlał’). Nasze li- domowe, własne, nie czeskie, jak twierdzą; por. Zbylitowski, ze Zbylut, i inne li z lu.
litr, lub litra, francuska nazwa miary, z grec. litra, co to samo co łac. libra, ‘waga’; oba słowa obcego początku.
Litwa, litewski, litewszczyzna, Litwin (przeniesione i na ‘kawki’, znany specjał litewski: »litwa leci«, ‘kawki’); słowiańska nazwa (w kronice Nestorowej ruskiej, u pisarzy
