‘obozowiska’, küren i kürijen (u Tatarów dziś i nazwa ‘piekarni’).
kurhan, ‘kopiec, mogiła’ (szczególniej na stepie, po Scytach), z małorus. kurhan z tur. kurgan, ‘gród’; u Mickiewicza nawet »kurhanek Maryli« (!).
kuropatwa, kuropatwiczka (u Reja), kuropatwi, kuropatwiowy, widoczne złożenie z kur (p.); druga część niewyraźna, w cerk., rus. i czes. brzmi odmiennie: kuropta, kuroptwa (dziś czes. kuroptew i korotew), ale i kuropatka; odnachodzono w tej części dawną nazwę ‘ptaka’: pta(?); południowosłowiańskie pata, patka, ‘kaczka’, obcego pochodzenia (?).
kuropłoch, ‘co kury płoszy’, i sam ‘do popłochu, ucieczki, skłonny’, ‘pędziwiatr, lekkoduch’; kuropłoszek u Reja.
kurp, kurpie, kurpiel, kurpik, ‘chodaki plecione, łapcie’, stąd nazwa Kurpiów, puszczaków, mieszkańców puszczy Kampinoskiej i okolic Myszyńca; odwieczna to forma polska (ur zamiast ar trafia się często), i nie z litewskiego; pruskiego, kurpē, ‘trzewik’, przejęta, lecz rodzima. Te same ‘chodaki’ nazywają Podhalanie kierpcami, od sąsiadów Słowaków, krpec; bywają i formy gwarowe odmienne, kyrpeć, krypeć. Na ‘obuwie’ przeniesiono to od ‘łataniny’ wszelakiej, bo krpa w cerkiewnem i językach południowych Słowian znaczy ‘łatę’, krpiti, ‘łatać’, krpacz, ‘łaciarz (butów)’, co byłoby po polsku karpać, rus. korpat’, ‘łatać’, ‘dukwieć nad czem’; serb. krplje, czes. krpie, i o ‘łyżwach’. Pień jest skerp-, por. charpęcie (karpa, karpęcie), bo (s)k i ch są oboczne; grec. krēpis, ‘trzewik’ (podobne i w innych językach).
kurs, liczba mn. i kursa zamiast kursy, kursować, kursista, kursistka; z łac. cursus, ‘bieg’, cursare, ‘obiegać’; jest i dawny kursir, z włos. cursiere, o ‘koniu-biegunie’; znaczenie wcale rozmaite, wedle franc. (i niem.) cours; jest i kursor, z łac. cursor, ‘kurjer’, ‘posłaniec’; tu i korsarz należy.
kurta, kurtka, ‘obcisła, kusa suknia’, ‘spencer’, od nas na Ruś i Litwę; z łac. curtus, ‘krótki, obcięty’; »węgierską« przezywa ją Potocki; toż i o ‘prostym psie z obciętym ogonem lub uchem’, kurtuś; węg. kurta, ‘kurtka’, ‘żakiet’, i kurta kutya, o psie.
kurtyna, ‘zasłona w teatrze’, z włos. cotina, nie z franc. courtine, ‘zasłona łóżka’.
kurz, ‘pył, proch’, kurzyć, ‘prószyć’, ‘dymić’ (»kurzy się z kominów«), ‘gorzeć’; ‘palić (pędzić wódkę)’; ‘parować’; kurzawa, ‘kurz, zawierucha’ (kurniawa), ‘ofiara wonna’, kurzenie, ‘kadzenie’; lit. z odmienną samogłoską (krótkiem i długiem u, gdy w słowiańskiem dwugłoska) kurti, ‘palić’ (znaczenie odmienne, bo i ‘budować’, właściwie więc: ‘nakładać, rozkładać ogień’). »Chaty kurne« (bez komina) należą już do przeszłości; ich kurny przypadkowo schodzi się z kurnym od kur. W nazwach miejscowych, czes. Kourzim, ale Kurnik niekoniecznie od kura, ‘koguta’, por. rus. kurnik o ‘izbie kurnej’. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian, nawet kurjewa powtarza się na Rusi, o ‘kurzawie śnieżnej’; przytaczają goc. hauri, ‘węgiel’, nord. hyrr, ‘ogień’.
kus, p. kęs (pod kąsać); ocalało w złożeniu pozornem psikus, chociaż to dwa słowa.
kusić, kusiciel; pokusa, poku-
