mać«, ‘w klubach, karbach’; z łac. corda z grec, chordē, ‘wnętrzności’, ‘jelito’; łac. haruspex, ‘wróżący z jelit’.
kordat, kordyjaczny, ‘zapalczywy, butny’, kordyjał, ‘trunek orzeźwiający’, kordyjaka, ‘choroba sercowa’, od łac. cor, cordis, cordatus, cordialis, cordiaca; p. serce.
kordegarda, w 17. w. kortygarda, ‘odwach’, włos. corte di guarda, franc. corps de garde; we Lwowie furdyga.
kordel, ‘sznur okrętowy’, »tratwa stoi na kordylu«, kordylować; z niem. Kordel, franc. cordelle, ‘lina’, od corde = łac. corda, chorda (z grec. chordē; por. korda).
kordelas, ‘nóż’, późna pożyczka niemiecka; holand. kortelas, niem. Kortelatsch i Kordelasche, z narzeczowego włos. cortelas, a to z coltellaccio, zdrobniałego od coltello, łac. cultellus, ‘nożyk’, od culter, ‘nóż’, od pnia col-, ‘krajać’.
kordon, z franc. cordon (od corde, p. kordel), ‘sznur’, a dalej i ‘sznur pograniczny, pas pograniczny’; zakordonowy.
kordyban (także i kurdyban, kurdywan), rodzaj ‘skóry kozłowej’, wyrobu pierwotnie arabskiego, od miasta Kordowy, stąd włos. cordovaniere, franc. cordonnier, ‘szewc’; przymiotnik arabski kortebani za łac. cordebisus.
korek, korkowy, zakorkować, koreczek(!), ‘zatyczka’ i ‘obcas’, z niem. Kork, korken, Korkabsatz, a to z hiszp. corcho (z łac. cortex, ‘kora’; por. korkodąb, ‘dąb korkowy’); korkociąg (kurkociąg!).
kornet, o znaczeniu czworakiem, zewsząd już przestarzałem: ‘chorąży’ i ‘chorągiew, rota, szwadron’ (powszechne w 17. wieku; »niemieckich knechtów kornety«, wprost z niem. Cornet; w znaczeniu ‘chorążego’ rzadkie, np. w Wojnie Chocimskiej Potockiego); ‘czepiec kobiecy’, franc. cornette, w 18. wieku; ‘trąbka myśliwego’, włos. cornetto; wszystko z łac. cornu, ‘róg’; kornetowy, kornecik, kornecista. Tu należą kornut, z włos. cornuto, becco cornuto (‘cap rogaty’, przezwisko ‘rogala’, ‘męża zdradzanego’), i kornufas, ‘czepiec’, u Zbylitowskiego (Przygana strojom białogłowskim 1600 r.) obok bi(e)retu, raz kornefasem pisany. Od cornifer, ‘rogonosiec’, czes. kornufel, a z tego na Śląsku w 17. w. korfanty, ‘djabeł’ (wedle Walanty).
koromysło, znane tylko w połaci wschodniej, z małorus. koromysła, o ‘nosidle dla konewek’; częstym przyrostkiem -sło urobione od rus.korma, cerk. krma, ‘tył okrętowy, ster’; krmiti, ‘sterować’; małorus. kormyha, ‘jarzmo’ (drugie o niepierwotne).
korona, dawniej koruna, koronować, koronka, koronny, koroniarz, koronacja, z łac. corōna z grec. korōnē, ‘pierścień’, ‘wieniec’; koronka nietylko ‘obszycie’, dawniej ‘forboty’, ale i ‘różaniec’, i ‘wieniec’, i ‘plesz, tonsura księża’; pierwsze znaczenie wyłącznie polskie.
korowaj, ‘ciasto obrzędowe weselne’, nasz ‘kołacz’; z rus. korowaj, a to od krowy, bo niby jej kształtem się wzorowało; podobnie gąski, byczki, o ‘cieście’; przyrostek -aj; częściej -jaj, p. zwyczaj, rodzaj.
korowód, częściej w liczbie mnogiej: korowody, ‘taniec’, ‘pochód (taneczny i żałobny)’, ‘ceremonje, ceregiele, zachody’, z małorus. korowod, t. j. chorowod, z grec. choros (kor, ‘chór’); natomiast koryfej, ko-
