kiewne kłąbo; p. klupić z u obok ą i z p, co się powtarza w serb. klup, słowień. klop, ‘ławka’, prus. klumpis, ‘krzesło’, litew. kłupti (kłumpu), ‘klęknąć’.
kłącze, ‘łodyga, źdźbło’, ‘badyle’, skłęczony, ‘skulony’, od tegoż pnia co i kluka, klucz (p.), por. klupić i kłąb; bez k-, p. łącze.
kłobuk, prasłowiańska pożyczka z tur.-tatar, kalpak (raczej z jakiegoś nie odnalezionego dotąd *kalbuk), któreśmy później jako kołpak z węg. kalpag (jak i cała Europa, dla ‘czapki huzarskiej’) przejęli; tę samą roślinę, ‘dzwonki’, kłobukami i kołpakami zowiemy. Nazwa to ‘wysokiej, spiczastej czapki’, rus. kłobuk dla ‘kapicy mniszej’, kołpak dla ‘szlafmycy’ i ‘kloszu od lampy’; Czesi przestawili swój klobouk (‘głowa cukru’, ‘kapelusz’; klobouczek, ‘bąbel na wodzie’, jak serb. klobuk, co nie z turecka!) i w koblouk, jak i kolbasę z klobasy i kolbih z klobiha, ‘pączka’; i u nas ma się podobny kobłuk zjawiać. Słowo dowodzi, że już we wspólnocie słowiańskiej, t. j. przed 6. w. (pożyczka to może z czasów Attyli), Słowianie przestawiali płynne: kłob- z kołb-, por. człowiek z *czołwiek. Dawne słowo przechowało się nieraz tylko w nazwach roślinnych, np. u nas kłobuczki dla ‘campanula’, a tak nazywa Urzędów i ‘pączek róży nierozkwitłej’.
kłócić, kłótnia, kłótliwy, kłótnik, przeniesione na ‘swary’ od pierwotnego znaczenia ‘mieszania, wzruszania, wstrząsania, mącenia’; cerk. klatiti, ‘trącać’, klatiti sę, ‘chwiać się’, rus. kołotit’, ‘bić’, czes. klatiti, ‘zbijać owoce z drzewa’, klatiti se, ‘chwiać się’. Niem. dawne scaltan, ‘trącać’, dziś schalten, i schelten, ‘lżyć’. Rzeczownik *kłot, czes. klát, klátek (o ‘pniu, ulu’, ‘tułowiu’, ‘kłodzie dla więźnia’), oznaczał ‘to, co odbito, odcięto’, stąd kłoć ‘gardlina’, t. j. ‘słoma (kłociasta) prosta, gładka’, rus. okołotok, ‘snop słomy bez kłosów’, nasze okłot; okłotować (‘nadmłócić zboże’), przykłota, ‘snop omłócony’, okłót, ‘spichlerz’. W 15. w. okłoć ‘diecezja’, rus. okołotok, mylnie przez d pisane: okołodok, jakby od kłody nazwane, gdy poszło od kłócenia, ‘krążenia’, właściwie więc: ‘okręg’, por. słowień. klateż, ‘wałęsający się’, rus. okołot’, ‘nędza, bieda’, okołotień, ‘nędzarz’. Z małoruskiego gwarowe kołotuszka, kołotówka, kołotewka, dla ‘kijka w maślnicy’, małorus. kołotiwka (skołotyny, ‘maślanka’). Tu należy i kołat (p.). Były więc dwa pnie (może tylko rozszczepione z jednego spólnego, najpierwotniejszego?); jeden: kolę, kół, kolce, kłoda, od kol-, z skel-, ‘łupać, szczepać’; drugi, może pierwotne kol- (bez s), w lit. kalti, ‘kuć, bić’, kalwis, ‘kowal’, kałtas, ‘dłóto’, priekałas, ‘nakowalnia’, kulti, ‘młócić’, łac. per-cello, ‘uderzam’, grec. klaō, ‘łamię’, u nas z przyrostkiem -t, *kolt- w kłócić, a z rzadszą formą przyrostka -at w kołat (zwyklejsze są -ot lub -et).
kłóć, mylnie kłuć pisane; do tego dorabiane, późne, kłuję, wy-, prze-, zakłuwam; przestawione z *koł-ć, więc kolę jedyne pierwotne, a częstotliwe kałać, wykałać; wykałaczka, ‘wykłuwacz(ka)’; »kłócie w boku«, ukłócie; dalsze urobienia p. pod kół, kolak. Pień skel-, p. szczel; lit. skelti, ‘szczepać’, skała, ‘szczepka’, skylē, ‘dziura’; grec. skallō, ‘kopię’, goc. skilja, ‘rzeźnik’, niem. Schale, ‘czasza’, schälen, ‘obłupiać’.
