konnice u św. Katarzyny. Ruskie Jekaterina z grec. hagia (‘święta’) K. Patronka to szkół, akademij, nauki.
katorga, pożyczka ruska dla ‘ciężkich robót (więziennych) w kopalniach’, z cerk. katrga, ‘okręt’, grec. kateryon, ‘okręt’ i ‘ciężka na nim niewolników robota’, podobnie jak galera (franc. condamner aux galères), galernik, ‘katorżnik’.
kawa, kawka, ptak; kawy w dawnym języku o ‘bredniach, głupstwach’, kawić, pokawić, ‘podrwić’; nazwa ptaka powtarza się u wszystkich Słowian i u Litwy, kowa; do pnia ku- (p.).
kawa, w 17. wieku kafa u Morsztyna i Potockiego, drwiącego z niej i z kawy, ‘bredni’; kawowy, kawiarka, kawiarnia; w 18. wieku jeszcze kafenhauz i kafenauz, żywcem z niem. Kafehaus. Z arabsk. i turec. kahwé.
kawaler, kawalerski, kawalerja, kawalerzysta, kawalkata, później, w 18. wieku, kalwakadą zastępywana; wszystko od Włochów kawalkujących, ‘uczących jazdy sztucznej, karery’, od cavallo, łac. caballus, ‘koń’; franc. cheval mamy w szwoleżerach; z słowem łac. łączą naszą kobyłę (p.); samo caballus, cabō, obcego, nieznanego początku.
kawał, kawałek, kawalec; »brać na kawał«, ‘drwić’ (kawalarz), nieznane dawniej; z dolnoniem. kavel (kabel w górnoniem.), ‘drewko do losowania’, ‘los, cząstka’; u Kaszubów jeszcze cygnąć kawle, ‘losować’, »kawał niwy«, ‘dział rolny’; czes. kawal(ec).
kawecan, kawecon, od Włochów (cavezzone), rodzaj ‘munsztuku’, od cavezza, ‘kantar’, a to od caput, ‘głowa’; używano tego i przenośnie.
kawior, ‘ikra solona jesiotra i innych ryb’, z tur. (jak inne podobne nazwy czarnomorskie dla aprowizacji Carogrodu); europejskie, ogólne (Kaviar); Pielgrzymowski w r. 1601 wymienia go jako »ikry dziwnym smakiem narządzone; drugie nakształt powideł w sztukach przyprawione«; nazwa turecka od miasta-składu, Kaffa (Theodosia) na Krymie.
kawon, ‘harbuz’, przez małorus. kawun z tur. kavun, ‘melon’.
kazać, kazanie; rozkaz i inne liczne złożenia: nakaz, wykaz, przekaz, przykaz, ze swemi czasownikami; przykazanie; dokazać i dokazywać; okaz, okazywać, okazały, okazałość; pokazywać, »na pokaz«; skazać, skazywać, skazanie, skazaniec; ukazać; do kazania i kazalnica, z kazadlnicy. Brak u nas częstego, na Rusi szczególniej (skazka, skazywat’), przejścia znaczenia do ‘mówienia, opowiadania’. Brak odpowiednika na Litwie; wtaczają tylko indoerańskie słowa, równe znaczeniem, spółgłoską końcową odmienne (kas- i czas-, ‘świecić’, ‘widzieć’, ‘uczyć’). P. kaźń.
kazić, skazić, skazitelny i nieskazitelny; »zakaźne choroby«, »krew zakażona«; przekaza (‘przeszkoda’), przekażać; kaziród, kazirodztwo, kazirodczy; rzadkie są kaziciel i kaźca, ‘co kazi, szpoci, wiarę czy ludzi’. Urobione od kaz-, ‘zepsucie, zniszczenie’, a to jest odmianką od czez- w czeznąć (‘ginąć’, p.), por. co do samogłoski z-gaga i żec.
kazna, kaznaczej, kazienny, ‘skarb’, ‘skarbnik’, ‘skarbowy’ (pamiątka po rządach rosyjskich), z słów wywodzących się z północno-tureck. qazna,
