roczes. jest i chronúti, z *chropnūti, obok chropieti, chroptati, ‘rzężeć’, co mogłoby uchodzić za pierwotny czasownik do (częstotliwego niby) chrapać, ale samogłoska tu nadto chwiejna, bo jest i e: ruskie chriepat’, ‘kaszlać’, słowień. chrepati, ‘dyszeć’, chrepenēti, ‘pragnąć’, a nawet i ę: czes. chrzpati, chrziepie, ‘nozdrzy’, łuż. khrjapa; wreszcie chrzypieć. Pierwotne z sk-.
chrobak, p. robak, od tego chrob- co i w chrobotać, o ‘chrzęście, szmerze’; to samo co skrobać, skrobotać (p.).
chrobry, ‘waleczny’, dziś wyszło z używania, ocalało głównie w przydomku Bolesława Wielkiego, ale tegoż postaci: chrabry, i fałszywe(?) chabry, czeszczyzną zatrącają; prasłowiańskie; z *chorb-ry, cerk. chrabr (i przezwisko osobowe w 10. wieku), ‘dzielny’, na całem Południu (serb. chrabar, dziś: ‘narzeczony’), czes. chrabrý (i chabrý przez rozpodobnienie?), łuż. khrobły (rozpodobnione), ‘zuchwały’, rus. chorobrit’ sia, ‘udawać śmiałka’. Obok polsk. chrobry było charbry (jak obok Wrocisław, Warcisław; obok krowa, karwa), w nazwach miejscowych Charbrowo, a z tego Chabrowo (czy i chabry na płycie Bolesławowej tak, z charbry, tłumaczyć?, ależ rzeźbiarz mógł znak r nad a niewyraźnie oddać). Niem. scharf (z skarb-), ‘ostry’, lit. i łotew. tylko o ‘smaku’, skarbs, ‘ostry, cierpki’, szkerbs, lit. apskirbes pienas, ‘mleko skisiałe’.
chromy, chromać, chromam, w 16. wieku stale chramać, chramię; chromota; u nas o ‘nodze kulawej’, pierwotnie i o ‘»suchem« ramieniu’; prasłowo; tak i w temże znaczeniu u wszystkich Słowian; cerk. chrom, chramati, więc nasze chromać nie pierwotne? Od pnia skrem-, co w krzemień, od ‘poranienia ostrością’, niem. Schramme, ‘blizna’, więc chromy pierwotnie ‘ranny, zraniony (cięciem)’. Pień skrem- i w naszem poskromić, skromny (p.), i w chrupaniu, i w (o)krom. W biblji: »chramał jest aż do śmierci« (»żyła zmartwiała«, Leopolita), chromota (»ułomność«, Leopolita).
chrona, biblja: »chrony dosyć« (‘miejsce przestrone’); chronić, ochronka, ochraniać; biblja: »do tej schrony (»skarbnicy«, »pokładnicy«, Leopolita), uchronny. Prasłowo; cerk. chrana, ‘pokarm’ (do dziś na całem Południu, nazwy stąd dla ‘chleba’, ‘spiżarni’), chraniti, ‘chować’, ‘strzec’; rus. pochorony, ‘pogrzeb’ (od stypy?), choronit’, ‘chować’, a do tego zgrubiały przymiotnik chorosz, ‘ładny’; czes. chrána, chraniti, toż co u nas. Pierwotne *chorna, więc kaszub. charna, ‘pokarm’. Pień sker-, skor-, ‘żywić’, ‘karmić’, lit. szerti, ‘karmić’, paszaras, ‘karm koński’ (nasze narzeczowe paszory stąd), szermens, ‘stypa (pochorony?)’; ten sam pień, bez s-, w karm (z przyrostkiem -m), p.
chropawy, chropowaty, o skórze i korze, w 15. i 16. wieku skropawy (jeszcze u Mączyńskiego), Chropy (kasztelanja), o ‘nierównym terenie’ (serb. chrape, w tem samem znaczeniu), rus. koropawyj, ‘chropawy’ (stąd nazwy ‘ropuchy’, małorus. korop(aw)ka, rus. z inną wokalizacją czerepacha, słowień. krapawica), bułg. chrapa, ‘wyboje’, czes. chrapawý, ‘chropawy’. Prasłowo; pień skerp-, skorp-, lit. karpa, ‘brodawka’ (bez s-), kirpti, ‘strzyc’.
chróst, i o ‘pieczywie chrószczą-
