‘sztuka’, właściwie, jak chąsa, tylko u nas i u Bułgarów; przyrostek -og do chąd-, z skond-, por. lit. (bez -d) skanus, ‘smaczny’, skonēti, ‘smakować’ (?).
chichy, chych, chichotać, chechotać, rus. chochotat’, czes. chochtati, słowień. chochotati (i o wrzącej wodzie), chechetati se, ‘chichotać’, czes. chech, chechtati, rus. chichikat’, łuż. chachaś, ‘śmiać się’; dźwiękonaśladowcze prasłowa; ind. kakhati, ‘śmieje się’, grec. ka(n)chadzō, łac. cachinnaire, staroniem. kichazzen, kachazzen, kachzen, dziś kichzen, lit. kiknoti. — wszystko o ‘śmiechu’ lub ‘chichocie’; piszą poprawnie »to nie chychy«, r. 1553.
chimera, ‘urojenie’, od nazwy potworu greckiego (Chimaira, właściwie ‘kózka tej zimy, jednozimka’); podobnie żena, żenować się, żenada od franc. gêne z nazwy hebrajskiej ‘piekła’, Gehenna, gdy grymas, równie francuskie, od grimer, ‘twarz malować, wykrzywiać’, z niem.
china, chinina, od peruwjańskiej nazwy ‘kory drzewnej’ (franc. quinquine), europejskie. Ale Chiny, chiński, chińszczyzna, wedle niemieckiego China, u Czechów Czin; u innych Słowian Kitaj; p. kitajka.
chlać, ‘pić’, p. chlapać.
chlapać, chlapanina, chlaptać, chłeptać, chlipać; chlapnąć kogo, ‘uderzyć czemś mokrem’; o ‘bluzganiu, pryskaniu, szlapaniu się’; postaci nader chwiejne u wszystkich Słowian, dźwiękonaśladowcze poczęści; serb. (ch)lapawica, ‘deszcz z śniegiem’, chlapiti, chlapnuti, ‘chlapnąć (zębami)’, czesk. chlapati, chleptati, chlemtati, ‘żreć’ i ‘chlać’, chlipati, ‘łykać’, chlipnouti, ‘chlapnąć (wpaść)’; chleptati i w cerk.
chlasnąć, chlastać, chlaskać, chlastnąć, chlustać, z równą jak poprzednie odmiennością postaci głosowej: rus. chlestat’, chlesnut’, ‘chlasnąć batem’, słowień. chlestati i chlistati, chliszcz, ‘nawałnica’, czes. chlost, ‘uderzenie’, chlostati, ‘chłostać’, chlustati, chlast, chlastati, o ‘żłopaniu, piciu’.
chleb, chlebowy; chlebny; chlebojedźca, chlebojejca, ‘najemnik’ (mój, chlebodawcy); chlebić ocalało w przenośnem znaczeniu w schlebiać, pochlebiać, pochlebca (i podchlebiać, podchlebny); Ezop żadnej innej formy nie zna: »drudzy chocia pochlebiali...«, »jako pochlebniki«, »liszka mu pochlebowała«, »kur w pochlebstwie«, »gdy pochlebców słuchać będziesz«; tak samo u Reja i i., »bo czyj chleb jem, tego piosnkę śpiewam«, co już w 16. i 17. wieku wiedziano. Lit. klepas pożyczka (duona rodzime); Słowianie z niem., dziś Laib, goc. hlaifs, przejęli; dzisiejsze Brot zastąpiło dopiero później Niemcom ich pierwotne, ogólne Laib, co i w nazwie lordów, t. j. ‘chlebodawców’, się powtarza.
chlew, ‘stajnia’, więc w 15. wieku stale wołowy, gęsi, kaczy chlew obok świniego, aż zupełnie na ‘karmnik świni’ zeszedł; w cerkiewnem chlewina jeszcze i ‘przybytek, mieszkanie, gospoda’, u innych Słowian ‘stajnia’ i ‘chlew’. Prasłowo; od tegoż pnia co i kleć, klatka (p.); pień sklei- służy wszystkim Arjom do oznaczania ‘płotu, ogrodzenia’, ‘drabiny’, ‘spadku (góry)’, ze wszelakiemi przyrostkami: -n (łac. clino), -t (grec. klitys), -s (grec. klisiā, ‘namiot’) i t. d.
chlębać, ‘chwiać się’, o chodzie gęsi, w 17. wieku; cerk. chlęb’, o ‘powodzi’, rus. chlab, ‘bezdeń’.
chłąd, chłędu (Chłędowski), w dal-
