‘obrzynać’, grieżinys, ‘okrawek’, gryżuoti, ‘dłubać’, gryżtinas, ‘akuratny’. »Pani grzesznica« (dziś »stara pani«), żartobliwie w 16. wieku.
grzechot, grzechotać, grzechotki (‘klekotki, od W. Czwartku do Wielkiej Nocy’), wąż grzechotnik; od pnia grzech-: groch-, grochot, to samo; u nas gruchot zamiast niego, p.; u Czechów wcale rozrosłe: hroch dział, hrochati, i o świniach, hrochna i rochna, ‘świnia’; hronouti se, ‘rzucić się’; jeden to pień pierwotny, gre-: gro-, wszelakiemi brzmieniami rozszerzony, a więc grem-, gresk- itd.; p. grzmieć.
grzeczny, grzeczność, grzecznie, urobione od zwrotu: grzeczy, k rzeczy, »nic grzeczy nie czyni«, »wszystko mu się nie grzeczy widzi«, »jestli to słuszna i grzeczy«, »grzeczy mówią«; p. rzecz.
Grzegorz, zdrobniałe: Grześ, Grzela; łacińską postać zachowała piosenka żacząt (»Gre Gre Gregory, pójdźcie dzieci do szkoły«), zwanych Gregorjankami; grześ nabrał w 16. i 17. wieku, dowolnie (jak np. u Czechów lub na Rusi manda), znaczenie ‘kpa’ (‘cunnus’), a stąd zwroty; »to grzesia robota«, »ty dziadu grzesi« (niby: ‘kiepska’, ‘kpie’).
grzęda, grządka, od pnia gręd-, do którego grąd- w grądzie (p.). Znaczenie pierwotne ‘belka, drąg do wieszania (i dla kur)’, przeniesione na ‘zagon’ (ogrodowy i i.). Prasłowo; bułg. serb. słowień. greda, czesk. hrzada, rus. grjada, litew. grindis, ‘podłoga’, grindżiu, ‘moszczę’, grindinys, ‘powała’, grindas, ‘strop z żerdzi w chlewie’, grandis, ‘ogniwo’, prus. grandiko, ‘belka’, łac. grunda, niem. Grintil, ‘belka’. Natomiast narzeczowe hrydnia, lit. grin(i)czia, ‘izba czeladna’, z rusko- skandynawskiej (od Warjagów) gridnja, t. j. ‘izba gridi, straży przybocznej książęcej’ (z nord, gridh, ‘służba u kogoś’, — dziwne, że nordyjskie podobnej nazwy dla ‘straży’ samo nigdy nie używa); z ‘wielkiej izby stołowej książęcej’ zeszła nazwa na ‘czarną, kurną izbę’, ale w pieśniach weselnych gra jeszcze rolę jako swietłaja grydnia kniazia (‘narzeczonego’). P. grądziel.
grzęznąć, za- lub u -grzązł, grzązki i grzęzki, grzęzawisko, grząznąć, grzęzy (‘ciężarki’ i ‘osad, fusy’, zgręzy), grzęzidło i gręzidło albo grędzidło — już w tem słowie mieszają się obie postaci: grzęz-, i z wokalizacją o: grąz; czasownik grązić, częstotliwe grążać, pogrążać, którego ż zastąpiło pierwotne prawidłowe z w grążyć, pogrążyć, zagrążyć się; cerk., rus. i inne zatrzymały prawidłowe z: pogrąziti (pogrążą, pogrąziszi), rus. gruz, ‘balast’, gruzit’, ‘ładować (okręt)’. W lit. liczne odpowiedniki obu postaci: grimsti, ‘tonąć’, gramzdyti, ‘pogrążać’. Obok postaci z nosówką mamy postać z u: p. gruz, lit. graużas, i gryz ; por. lit. grumsłas, ‘bryła’, grumsti, ‘trzeć’.
grzmieć, narzeczowe, u Wujka 1586 r., u Kaszubów, grzemieć; grzmiący, zagrzmiało, grzmot, grzmocić, grzmotnąć, grzmotać; z wokalizacją o, p. grom; częstotliwe grzymać tylko w nazwach osobowych, Grzymała i i. Lit. grume(n)ti, ‘grzmieć’, prus. grumins, ‘grzmot’ (z »ciemną« wokalizacją, z »jasną« prus. grimikas, ‘śpiewka’). Prasłowo; czes. hrzmí, rus. griemit (grjemiet’), cerk. wŭzgrĭměti, grec. chremidzō, ‘rżę’, chremetaō, ‘brzmię’, niem. Grimm, grimmig.
