quoth he, ‘mówił’), co odpowiada słow. gatati; z gadati por. nord. gāta, ‘zagadka’, niem. fir-gezzan (ver-gessen), pi-gezzan (goc. bigitan), ‘dobywać’. — Pewniejsze niż to wszystko jest zgoda z litew. żodis, ‘słowo’, be żado, ‘bez mowy’, żadēti, ‘obiecać’; różnica co do gardłowych (tam welarna, tu podniebienna) powtarza się nieraz, p. gęś, gwiazda i i. Por. hasło.
gagatek, nazwa minerału, ‘czarny bursztyn’ (nazwany od miasta Gagas w dawnej Licji, grec. łac. gagates), mieszany z agatem już w 15. wieku, chociaż to różne minerały; u nas przeniesiono, dowolnie i przypadkowo, na ludzi, czy ‘pieszczonych’, czy ‘zepsutych’, w 18. wieku; sam minerał dziś dżetem (z ang. jet) nazywamy.
gaj (nazwa i dla ‘łowu ptaków’, »ptacy ani na gaj ani na lep siędą«), gaik (nazwa i ‘zabawy wiosennej, maika, nowego latka’); gaisty, gaić (domy gałązkami); prasłowiańskie, od tegoż pnia co i gać i gacie, we wszystkich językach słowiańskich. Tłumaczyło niem. Hag (‘zagrodę’), hegen, — a ponieważ Niemcy gaili miejsca sądowe (zieleniną) i otwarcie roków sądowych od tego przezywali (Gericht hegen, Recht albo Ding hegen), więc u Czechów i u nas rodzime gaić przybrało to obce znaczenie, i za przykładem Niemców »gajono« u nas od 15. wieku sądy (»sąd zagajony«), a później i wszelkie zgromadzenia: »cech gajny«, »kako mają sąd gaić, aby gajon był podług majdborskiego prawa«, w 15. wieku. Dalsze urobienia: gajowy (‘leśniczy’), gajowe (‘opłata’), gajowi(z)na (‘ziemia po gaju »wykopanym«’) albo gajówka. We Lwowie znano niegdyś i ruskie hajiwki (= gaik, ‘zabawa wiosenna’).
gajda, gajdy, ‘dudy’, gajdarz i gajdak (16. w.), gajdos, ‘dudziarz’, przeniesione i na członki (‘nogi ciężkie’) i ubranie (‘spodnie’; stąd hajdawery, napoły ruskie, z szarawarami zmieszane umyślnie); słowo przywędrowało z Południa (na Węgry?), z turec. gajda, ‘dudy’; do Turcji od Arabów; ci wzięli je z Hiszpanji (iberyjskie, a więc pierwotne, przed-aryjskie), gaita.
gala, galówka, galant i galantom, galanto i galancie (ludowe), od galanty, galantować się, o ‘elegantach’ i ‘gachach’, z języków romańkich (np. włos. galante, galantuomo, gala: essere in gala), a te wzięły galę od Niemców; i u Włochów są galanterie nietylko ‘komplimenta’, ale i ‘towary galanteryjne’, jak i u Niemców, a za nimi i u nas (nie w Francji).
galar, ‘statek’, galera, galernik, z romań. galera (włos. francus.), z hiszp. galije, u nas w 16. wieku galioty, galiony, o wszelakich ‘statkach’, włos. galea, galeotta i galeone, z grec.
galarda, dawny taniec, jak padwany, z włos. przezwany, gagliarda (a to od gagliardo, ‘dziarski’, franc. gaillard, z celtyckiego?).
galareta, ‘studzieniec’, zgalareciały, galaretowy, z niem. Gallerte od łaciń. gelatus, ‘zamrożony’ (od gelu, ‘mróz’), od czego i franc. gélatine (nasze żelatyna i galatyna) i włos. galatina; galareta, galreta i garleta od 16. w.
galas, z łac. galla, gallas i gallacium, od 15. wieku, obok nazwy domowej: dębianka lub dębówka, dla ‘narośli na liściach od owadów’.
