cześć przymiotnik czestny, czesny, stąd czes(t)ne, ‘honorarjum’ (dawniej ‘opłata sądowa’, ‘pamiętne sędziego’); czestność w psałterzach; czestnik, cześnik, ‘urzędnik’ (dygnitarz, stałe w 15. wieku, ogólne; przez nieporozumienie rychło do czaszy odniesione i pocillatorem tłumaczone, który tylko czasznikiem brzmieć winien, por. podczaszy); wreszcie czasownik drugi: czestować, a ze wtórną nosówką, jak nieraz przed syczącemi, częstować (Częstochowa wykazuje ją już od 15. wieku, od imienia własnego Czestoch); cześć znaczono i ucztą, obiadem, więc w 16. wieku proszono »na cześć«, t. j. ‘na obiad’, stąd znaczenie częstowania (poczęstunku). Jak podwójny czasownik (czcić i czestować), jest i podwójny przymiotnik, czes(t)ny i czsny, z czego: cny, cnota, cnotliwy, cność (w psałterzu i biblji jeszcze stale przez czs- pisane). Obok cześć był i inny rzeczownik (do cztę), czta, w złożeniach: poczta (‘ofiara’; dar, którym czcił chłop pana, gdy go o co prosił), niby ‘pokłon’ innych Słowian, i uczta (‘biesiada’, por. cześć w temże znaczeniu), a z tych poszły czasowniki: poczcić, uczcić; przymiotniki: poczciwy (pisany w 16. i 17. w. potściwy, podciwy), i uczciwy, a z przyrostkiem -liwy, obok -iwy, poczliwy, uczliwy (niegdyś ogólne, później mazowieckie; wyszydzano ich »pocliwe paniątecka« i »ucliwe« już w 17. wieku). Czostka u Skargi zamiast czestka, jak wioska zam. wieska, skoro -ie- półgłoskowe nie przechodzi w -io-.
czeżuja, czeszuja, ‘łuska’, od czesać; rus. czeszuja.
czępieć i czupieć, o ‘przycupnięciu’ (cup- mazowieckie, zamiast czup-); z wokalizacją o patrz kępa, kąpać. Prasłowo; słowień. czepēti, ‘czupieć’, czesk. narzeczowe czapieti, małorus. czepity, jakby bez nosówki, od czep-, por. Czepiel; »na czępku«.
częsty, często gęsto (brak częszczy, rus. czaszcza, do gąszczu, rus. guszczy), częstokół, ‘palisada’; jak od biały — biel, tak od częsty: część, częściowy, cząstka, uczęszczać; sczęście, sczęsny, niesczęśliwy (wszystko pisane w 15. i 16. w. nieraz stale przez samo e, cośmy do dziś zachowali w uczestniku, uczestniczyć, zamiast jedynie poprawnego uczęstnika, uczęstniczyć); «poszczęściło mu się«. Prasłowa; tak samo u innych; cerk. częst, częsť, uczęstije, rus. sczastje, sczastliwyj, ‘szczęśliwy’, czesk. czastý, czast (dawniej cziest’), sztiesztí, sztiastný, ‘sczęsny’ (piszemy szczęście, chociaż samo s- jest przyimkiem; s-częście znaczy ‘udział w czemś’). Częsty, lit. kimsztas, ‘zapchany’, od kimszti, kemszu, ‘zapycham’, kamsza, ‘ścisk (ludzi)’, do pnia kom-, z skom- (p.).
czkać, czknąć, czkawka, patrz szczkać.
człapać, człapak, p. szłapać, szłapak.
człon, członek, członkować; prasłowo; cerk. człan, obok czlěn, czes. czlen obok czlanek i czlének; pierwotnie *keł-n, *czełn, *czołn, z czego czlěn i człon, człan prawidłowo; p. kolano.
Członki i części ciała. Imiennictwo »anatomiczne« aryjskie było bardzo obfite; strzelec i pasterz rozbierali zwierzynę, a w ofiarach ludzkich, spożywaniu wrogów (np. ich serca, aby wcielić w siebie ich siłę), doznano tożsamości członków i wnętrzności; tylko do żołądka
