bułga, w psałterzu (»pęchyrz« w puław.); »ladra albo byk« w Olkuszu 1564 r., t. j. ‘wory ze dwu skór zeszyte dla wyciągania wody’; »w bułzach« mylnie (zamiast bułgach, ‘worach’) u M. Bielskiego; z łac. bulga, ‘wór’ (i Niemcy to przejęli).
bumaga, bumażka, bumażnik, o ‘papierze’, ‘pieniądzu’, ‘pularesie’, po Rusi utkwiły w pamięci warszawskiej; te nazwy ‘bawełny’, bułg. serb. pamuk, ze Wschodu przyszły i najrozmaitsze przybrały w tej wędrówce kształty; przecież i bombiza (p.) wkońcu z tego urosło (z łac. grec. bombyx); z persk. panba, co z ind. pambak, ‘bawełna’, wyszło. Najrozmaitszych wędrówek i odmianek tego obcego słowa nie śledzimy; Ruś »chłopczatą bumagą« nazywa bawełnę.
bunda, ‘zimowa burka’, z węg. bunda, nazwy ‘futra’; pożyczka nowa.
bunt, buntować, buntownik, buntowniczy, niem. Bunt, ‘wiązka’ (od binden, Band, np. »buncik korali, trawy«); bunt znaczył więc tylko ‘związek’, zbuntować się, ‘przymierze, związek zawrzeć’, i tylko u nas od 17. w. nabrał znaczenia ‘spisku’, ‘sprzysiężenia’, ‘rokoszu’; od nas na Ruś: buntowszczik, ‘powstaniec’.
buńczuk, znamię tureckie, (ogony końskie na drzewcu; ich liczba godność wskazuje), z turec. bunczuk, ‘znamię’; od Małej Rusi do nas, a buńczuczny, buńdiuczny, buńdziuczyć się, przeniesiono na ‘zawadjaków’.
bura, burka, burczeć, burczymucha, burkotać, burknąć, burkliwy, ‘opryskliwy’, dawniej i bruczeć (»bruczy w żołądku«), brukać, o gołębiu; bura nowo dorobione (18. w.) do burki, barczenia, bo barczeć a burczeć, bruczeć, jedno i to samo, por. z 15. wieku barczący, o ‘silnym wietrze’. Dźwiękonaśladowcze, powszechne u Słowian: bułg. moreto se bŭrka, ‘pieni się morze’, serb. słowień. brkati, o wszelakim ‘głosie i hałasie’, słowień. brczek ‘bąk’ (czesk. brczadlo), czesk. brkati i brczeti, ‘brzęczeć’, ‘latać’ (brczniak, ‘maik’), i wszelakie inne dla ‘hałasu, niepokoju’, bułg. brkotija (por. nasze barkotać, o lisach, rok 1532), serb. brka itd.
burak, ‘ćwikła’, ‘boćwina’, z łac. borrago, ‘ogórecznik’; już r. 1472 burak obok borag, borak; przeniesione u nas tylko na całkiem odmienną roślinę, dlatego, że z obu przyrządzano sałatę; u nas w 16. wieku boracz, niem. Boretsch, a od nas wszystkie postaci na Ruś przeszły, boracz.
burda, ‘ciężar’, ‘pakunek’, »ciężkie burdy a brzemiona«, r. 1564, z niem. Bürde, ‘ciężar’, ‘brzemię’; dziś zapomniane, oprócz czasownika burdać, wyburdać się, ‘wygramolić’.
burda, ‘walka’, ‘zapasy turniejowe’, dziś na uliczne zeszła; u Reja: »cnota z niecnotą zawsze ma burdę«, »burdę z sobą stoczyli«, w 16. i 17. wieku; burderz i bunderz (por. bindarz z viridarium), ‘rapier’; burdynk, ‘pojedynek’; w nazwach, Haraburda, Hałaburda; franc. bourde z bohord, bouhord, ‘turniej’, włosk. bigordo, niem buhurdiren.
burdziuk, ‘wór z koziej skóry’, w 17. wieku, »natka kiszki jak burdziuki«, Potocki; przez Ruś (małorus. bordiuh, bordiuk na Kaukazie) z tur. bardak, ‘dzban’.
burka, ‘opończa’, w 17. wieku wyłącznie żołnierska, odznaka hetmana, dozwolona i żołnierzowi tylko po ścięciu Turka-Tatarzyna (szlachcica domatora, co burkę przywdział,
