pod kabat wsuwają«; z niem. Prickel, Pröckel, ‘zatyczka’; u nas i brykla, brykiel.
brekleszt, jak kromleszt, ‘licha materja’; »rychlej cnotę w brekleszcie znajdziesz, niż w purpurze«, »na chłopcach brekleszty«; r. 1618 jako ‘podlejsze sukna’: »lundysze, breklesty, szychtuchy, baje, karazyje, kiery«.
Breń, nazwa rzek, potoków, wsi, Brenik i Brnik, Brenna, Brenno, Brynica, Bryńsk (sławne na Rusi bryńskie lasy). To samo co morawskie Berno, — miejsce płynnej r bywa i nieustalone; cerk. brnije, ‘błoto’, rusk. (z cerk.) briennyj, ‘ułomny’, ‘doczesny (ziemski)’, słowień. brn, ‘ił’, brnje, ‘brudy’; rusk. biernije, ‘błoto’, to samo, z innem (mylnem?) następstwem płynnej; dalsze odpowiedniki wątpliwe.
brew, brwisty, »wbrew komu« (‘w oczy i przeciw niemu’), czarnobrewa zamiast czarnobrwa; prasłowo; cerk. brŭw, rusk. brow; są i postaci z o-, serb. i inne obrw, obrwa; 1. przypadku *bry już niema; lit. bruwis, ‘brew’, juodbruwa, ‘czarnobrewa’, prusk. wubri, ‘rzęsy’, z *obrwi; greck. ofrys, ind. bhrū-, bhruwam (4. przypadek), niem. Braue.
brewe papieskie, brewet, ‘patent’, brewiter, ‘krótko’, brewjarz, ‘modlitewnik księży’, z łac. brevis, ‘krótki’.
brezylja, r. 1472 bryzylja, z łac. brisilium (u Stanka jest i łac. brizilla, ‘miedunka’, ‘naduńce’, z fioletowo zsychającemi się kwiatami), nazwy ‘drewna farbierskiego azyjskiego’ (malajskie berzi przytacza Marko Polo w 13. w.); w Nowym świecie znaleziono na pobrzeżu drewno, nadające się do podobnego farbowania, i od tego drewna przezwano i pobrzeże i kraj cały Brazylją; por. włosk. brizzolare, ‘pstrzyć’, franc. brésiller, ‘farbować’.
brlok, brlokowaty, o ‘oczach zezowych’, w 16. w.; tak samo czesk. brlooký, brlawý, brlozubý, ‘z krzywemi zębami’, słowień. brlaw, ‘zez’; u Serbów przeniesione na rozum: brlaw, ‘tępy’, ‘głupi’. »Oczy rozokie i brlokowate», r. 1535; brlok, przezwisko z r. 1412. Urobione od brl-; por. barłóg, z odmiennem następstwem płynnej.
brnąć, bród, Brody, Kamienobród, brodzić; zbrodnia, zbrodniarz (tyle co ‘zdrożny’); złożenia z prze-, wy;- »ku brodom Jordanowym« biblja w l. mnogiej (porów. Brody), gdy w łac. l. pojedyncza; w biblji: przebredł jeśm, przebredwszy (»przeprawiwszy się«, Leopolita), nie *przebrzedł; por. wyżej brechać zamiast brzechać. Prasłowo; Ruś ma jeszcze brjedu, brjesti, ‘brnąć’ (z *brdnąć); Czesi mają czas teraźniejszy brzdu, brdu, obok brzedu, dziś wszystko przestarzałe; brak go niemal na Południu; litew. bredu, bristi, ‘brnąć’, brast(w)a i bradas, ‘bród’, bradyti, ‘brodzić’; por. dalej rusk. brodjaga (t. j. -ięga), ‘włóczęga’, sumasbrod, ‘warjat’; na Południu niemal tylko brod, brodnica, ‘rusałka’, broditi słowieńskie znaczy: ‘bredzić’, p. brechać; nasza brodnia, ‘sieć rybacka’.
broczyć krwią, od *brocz, ‘purpura’, czesk. brot, ‘czerwone ziele’, brotiti, ‘czerwienić’; cz razi, oczekiwalibyśmy raczej c (mylne odmazurzenie?); cerk. broszt’, serb. broć, słowień. brocz (wszystko z -tj-), ‘czerwień’.
broda, brodawka, brodawica; brodafiasz i brodofiasz, ‘brodacz’ w 17. i 18. w. z węgierska (przymiotniki na -asz); podbródek. Prasłowo;
