by przerzucaniem inicjatywy Boga do dziedziny działania, w której zasadniczo inicjatywa ta wychodzi od człowieka130. Takiego przerzucenia nie da się uzasadnić tekstami Ryszarda w odniesieniu do kontemplacji w ogóle, a tylko do szczególnego jej wypadku, który we współczesnej terminologii nazywa się kontemplacją mistyczną lub „wlaną”131. Pozostaje więc przyjąć, jako właściwą, definicję kontemplacji z c. 67 D.
1o Elementy identyfikacji kontemplacji. Definicję kontemplacji podaje Ryszard na początku Beniamina i na końcu rozprawy, a więc po omówieniu w 4 i 5 księdze tej kontemplacji, która według przyjętej tu terminologii jest niewłaściwa, przez Ryszarda bowiem uważana za ostatni, dany od Boga, etap poznawczego i w ogóle duchowego życia człowieka. Powtórzenie w c.193B definicji, wygłoszonej w pierwszych rozdziałach, wskazuje na to, że dla Ryszarda kontemplacja w sensie właściwym, to właśnie libera mentis perspicacia in sapientiae spectacula cum admiratione suspensa.[1] Cała literatura, dotycząca Ryszarda, słusznie od tej definicji wychodzi, błądzi jednak interpretując ją wyłącznie w sensie kontemplacji „wlanej”.[2] I Kulesza zanim wyciągnie podobne wnioski, stwierdza poprawnie następujące ele-
- ↑ c 67 D, c 193 B.
- ↑ Można tu wyjaśnić, że kontemplacja wlana od strony metafizycznej polega na bezpośrednim podaniu przez Boga intelektowi możnościowemu, w sposób więc nadprzyrodzony, skoro z pominięciem intelektu czynnego, wyników poznania« których intelekt nie wypracowuje, lecz tylko recypuje. Jest to zgodne z naturą poznania ludzkiego. Skoro intelekt możnościowy, pomijając intelekt czynny, może poznawać istnienie przez bezpo-
