Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/40

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
ROZDZIAŁ I
WYKRYCIE U RYSZARDA JEGO KONCEPCJI RZECZYWISTOŚCI
A . Analiza definicji kontemplacji[1]
1. KONTEMPLACJA W STOSUNKU DO INNYCH DZIAŁAŃ POZNAWCZYCH

 Ryszard wyróżnia trzy władze poznawcze człowieka: „imaginatio, ratio, intelligentia”[2] i trzy odpowiadające im działania: „cogitatio... meditatio... contemplatio”.[3] Nie omawia władz poznawczych, podaje natomiast krótkie definicje trzech wymienionych działań.[4] Nie zatrzymuje się i przy definicjach. Badanie kontemplacji rozpoczyna od szerokiego omówienia podobieństw i różnic między cogitatio, meditatio, contemplatio w taki przy tym sposób, by wykazać, że kontemplacja jest najwyższym i zasadniczym działaniem, któremu podporządkowane są wszystkie inne.[5]

  1. ↑ Ponieważ „Beniamin Major” jest właściwie rozwinięciem i skomentowaniem definicji kontemplacji, w definicji tej z konieczności winno się treściowo zawierać to wszystko, co Ryszard chciał powiedzieć o poznawczym zbliżaniu się człowieka do Boga i o przedmiotach kontemplowanych. W związku z tym badania nad ontologią Ryszarda muszą właściwie zanalizować treść definicji, by w ten sposób wyjść od zasadniczych tekstów Ryszarda. Wszystkie teksty inne, poza tekstem definicji, stają się wyjaśnieniem, pozwalającym wyciągnąć pewniej wnioski po liniach, zalążkowo wskazanych w definicji.
  2. ↑ „Ecce tria ista, imaginatio, ratio, intelligentia”. c 67 A.
  3. ↑ „Ex imaginatione cogitatio, ex ratione meditatio, ex intelligentia contemplatio”. c. 67 A. „Videtur itaque tribus esse commune et quasi substantiale quemdam animi aspectum esse”. c 67 D. Należy zwrócić uwagę, że ujęcie to jest typowo augustyńskie.
  4. ↑ Kontemplacja jest omówiona na s. 44-51. Por. tu definicję dwu pierwszych działań, a) według Ryszarda : „cogitatio autem est improvidus animi respectus ad evagationem pronus. Meditatio vero est studiosa mentis intentio circa aliquid investigandum diligenter insistens, vel sic: meditatio est providus animi obtutus in veritatis inquisitione vehementer occupatus” c 67, D. Definicje te różne są od def. Hugona. Zwrócenie na to uwagi pozwoli już od zaraz śledzić momenty samodzielnych ujęć Ryszarda, b) według Hugona: „cogitatio est, cum mens notione rerum transitorie tangitur cum ipsa res sua imagine animo subito praesentatur, vel per sensum ingrediens, vel a memoria exsurgens. Meditatio est assidua et sagax retractatio cogitationis aliquid vel involatum explicare nitens, vel scrutans penetrare occultum”. Hugon (58) PL 175. 116D — 117A.
  5. ↑ Por. c 66 C — 68 C.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/40&oldid=2598915”