Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/31

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
2. DYSKUSJA NAD PROBLEMEM FILOZOFII RYSZARDA

a. Kwestia metody historycznofilozoficznej. Ebner opracowuje Ryszarda od strony problematyki filozoficznej nie stawiając sobie pytań, które niepokoją Kuleszę. Wydaje się, że Ebner nie widzi ewentualnego problemu, który według Kuleszy może zaistnieć przy okazji badania metodą historyczno-filozoficzną tekstów niefilozoficznych. Ebner ustala teorię poznania Ryszarda nie tłumacząc się z metody, którą stosował w badaniu. Nikt zresztą przed Kuleszą nie postawił takiego zagadnienia w odniesieniu do tekstów Ryszarda i nikt po Kuleszy nie podjął kwestii omawianej.

b. Charakter pism Ryszarda. Nie pytano, czy wolno badać Ryszarda metodą historyczno-filozoficzną, pytano jednak o rodzaj i charakter jego pism. Stwierdzał np. B. Haura w negatywnym sformułowaniu,[1] że u Ryszarda nie znajdujemy filozofii. Wynikało stąd, że pisma Ryszarda dotyczą spraw jedynie teologicznych, a wyniki jego badań mogą być przydatne wyłącznie na terenie nauk teologiczno-mistycznych.[2] Przeciwstawił się temu Heitz w ten sposób, że dyskutując z Mignon’em wykazywał wpływy neoplatońskie na wiktorynów. Nie nazwał Ryszarda wprost filozofem, milcząco jednak założył u niego filozofię przy stwierdzeniu, że Ryszard opiera się na niej w rozważaniach teologicznych.[3] W ogóle widział doniosłość wyników badań naukowych Hugona i Ryszarda i ich znaczenie dla historii filozofii.[4] Hugonin stwierdza już wyraźnie, że „mistyka Ryszarda, podobnie jak u Hugona, nie wyklucza ani filozofii, ani spekulacji. Jest to mistyka spekulatywna, obfitująca często w głębokie myś-

  1. „Ce système (celui de Richard) c’est, en deux mots, le mépris, le négation même de la philosophie” cytuję wg Heitz (19) s. 84, de przyp. 3.
  2. „Plus encore que Hugues, il est (Richard) avant tout théologien mystique et contemplatif”. Hugonin (22) c. XXXII.
  3. „Hugues et... Richard... aiment sincèrement... la philosophie... et l’appliquent avec hardiesse à la théologie” Heitz (19) s. 83.
  4. Heitz (19) s. 83.