Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/23

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tem niniejszej rozprawy, teksty Ryszarda stają się źródłem badań. Lektura tekstów pozwala ustalić różną ich problematykę, a tym samym zmusza do tego, by teksty te klasyfikować.[1] W ogóle lektura tekstów ujawnia zasadniczo, że rozważania teologiczno-mistyczne Ryszarda oparte są na założonym systemie filozoficznym, w każdym razie prowadzone są metodami filozoficznymi lub wychodzą z tez filozoficznych.[2] Nie we wszystkich dziełach Ryszarda postępowanie to jest w równej mierze widoczne. W oparciu o lekturę tekstów i ich klasyfikację można ustalić, że w dwu zasadniczo dziełach Ryszarda jest ono bardziej wyraźne, w De Trinitate i w Beniamin Major.[3] W ostatnich czasach, stwierdza G. Fritz, mówi się więcej o geniuszu filozoficznym i systematycznym Ryszarda.[4] Stwierdzenie to podane jest w związku z tym faktem, że M. Grabmann,[5] G. Grünwald,[6] Kl. Baeumker[7]

  1. Zasadniczo różne są dwie klasyfikacje dzieł Ryszarda: u Migne’a i u Kuleszy. Inne klasyfikacje nawiązują do wymienionych np. Zorell, lub opowiadają się za jedną z nich np. Fritz (14). W wydaniu Migne’a Hugonie (22) wyróżnia trzy grupy dzieł Ryszarda: „exegetica... theologica... epistolae et miscellanea. Zorell (40) jedną z tych grup nazywa inaczej: „exegetische...dogmatische... und vermischte”. c 1182. Kulesza (28) stwierdza, że Migne „umieszcza w różnych grupach dzieła, których przedmiot formalny absolutnie jest identyczny... następnie terminologia tej klasyfikacji nie odpowiada treści dzieł, które zawiera” s. 240. Proponuje dlatego Kulesza podział na dzieła, które 1) odnoszą się do życia wewnętrznego, 2) są czysto teologiczne, 3) i egzegetyczne (egzegeza mało naukowa) s. 240 — 243. „Benjamin Major“ należy do pierwszej grupy podziału Kuleszy, Mignea i innych.
  2. „Nous avons déjà noté dans notre analyse du De Trinitate, qu’à en croire Baeumker, Richard est le premier penseur du Moyen-àge qui ait utilisé le principe de causalité pour la démonstration de l’existence de Dieu”. Fritz (14) c 2693.
  3. „Wir führen nur die für die Philosophie in Betracht kommenden Werke an. An erster Stelle seien genannt: „De preparatione animi ad eontemplationem” und „De contemplatione”. Ebner (13) s. 5. Zgadza się więc także Ebner na „Benjamina“. Dla niego jednak, jako krytyka poznania, ujmującego zagadnienie psychologicznie, od strony władz poznania, zasadniczy jest „Beniamin Minor“. Ontologa może interesować przede wszystkim „Beniamin Major“.
  4. „On s’est plus a mettre en évidence le genie philosophique et l’esprit systématique de Richard”. Fritz (14) c 2693.
  5. „In der speculativen Exposition des Trinitätsdogmas hat Richard... nicht bloss, auf augustinischen Bahnen wandelnd, eine psychologische Theorie dieses Mysteriums entwickelt, sondern auch eine äuserst scharfsinnige metaphysische Theorie desselben entworfen und dadurch eine Kraftprobe selbständigen philosophischen Denkens gegeben”. Grabmann (16) s. 315.
  6. Por. Grünwald (18) s. 78 — 87.
  7. Por. Baeumker (73) s. 312.