Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/116

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

 Człowiek więc według Ryszarda składa się z duszy i ciała. Duszę ludzką kształtuje intelekt i wola. Między duszą a ciałem stwierdza Ryszard stosunek nadrzędności, między intelektem i wolą — równorzędność.
 2o. Bliższe omówienie i charakter związków między elementami. Koncepcja struktury metafizycznej człowieka, dająca się ustalić na podstawie tekstów Ryszarda, ze względu na stosunek między intelektem i wolą, a nawet między duszą i ciałem, jest niesprowadzalna do ujęć, które Ryszard zastał. Oczywiście Platon, Augustyn, Hugon przyjmowali wymienione elementy metafizyczne człowieka, Platon jednak odrzucił realną wartość ciała, Augustyn dał zasadniczą przewagę woli, dla Hugona człowiek był raczej duchem.[1]

 aa. Ciało. Ryszard uznał ciało za realny składnik człowieka, skoro sensibilia są realnym elementem rzeczywistości. Stwierdził, że są wprawdzie ludzie, którzy traktują je jak więzienie,[2] są jednak i tacy, którzy podobnie jak Ryszard widzą w ciele quasi tabernaculum.[3] Wyznacza więc Ryszard ciału wielką rolę, inną niż Platon, realnego składnika. Nie mówi tylko bliżej o związku ciała z duszą. Stwierdza jednak, że ciało-namiot, w którym przebywa arka, jest w planach Boga koniecznym elementem objawionej Mojżeszowi świątyni,[4] jest więc objęte stanem uświęcenia, doskonałości moralnej człowieka,[5] co więcej, bierze też czynny udział w procesie kontemplowania. Przez zmysły bowiem cielesne poznaje się „sensibilia”, których poznanie jest początkiem wiedzy o Bogu.[6] W związku z taką sytuacją człowiek nie jest tylko duchem, a Ryszard i w tej kwestii nie

  1. ↑ Por. Swieżawski (37) s. 278 — 282.
  2. ↑ „Sunt qui seipsos quasi in spelunca vident, et carnem suam pro ergastulo habend” c146A.
  3. ↑ „Alii de corpore suo quasi tabernaculum faciunt, et ad Domini sui militiam accingunt. et patienter tolerant quod vivunt, ut Domini lucris deserviant” c146A.
  4. ↑ Por. c191CD, c192CD, c193A.
  5. ↑ „per atrium intellige disciplinam corporis, per tabernaculum disciplinam mentis. Ubi exterior disciplina deest, interior pro certo observari non potest. Disciplina vero corporis inutilis certe sine disciplina mentis”. c191D.
  6. ↑ „cum enim exteriorum scientiam apprehenderis... debes in altiora ascendere... ad Deum... ultra Deum nihil est” c139A. por. c79A. c198BC.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/116&oldid=2600080”