jących[1] z konieczności istnieje coś najwyższego. Ryszard więc mówiąc o esse cuilibet existenti mówi o istnieniu rerum existentium. To, co istnieje, jest rzeczą, która między innymi może otrzymywać istnienie i może być sensibile, rzeczą poznawaną przez zmysły.
Oczywiste jest stwierdzenie, że dla Ryszarda pojęcie istniejącej rzeczy poznawalnej utożsamia się z pojęciem bytu. I dlatego nie ma także obawy, że Ryszard reistycznie traktuje rzeczy poznawalne, tym bardziej że nazywa rzeczami poznawalnymi także byty pojęciowe i duchowe.[2] W związku z taką sytuacją uzasadnione jest zamienne używanie terminów: „rzeczy poznawalne” lub „byt” i uzasadnione jest nazywanie problemów grup przedmiotów kontemplowanych problemami ontologii.
1o. Byty materialne należą do grupy przedmiotów poznania stojących najniżej i u początku naszego zbliżania się do Boga.[3] Uzasadnia to Ryszard w rozważaniu o długości, szerokości i wysokości arki tłumacząc, że jak naturalnie pierwsza jest długość przed innymi miarami,[4] tak też pierwsze jest poznawanie rzeczy cielesnych przed poznaniem działania i obyczajów.[5] I można dodać, że dlatego pierwsze jest rozważanie o rzeczach cielesnych, ponieważ poznaje się je zmysłami, a to poznanie jest podstawą i początkiem wszystkich rozumowań.[6] Ryszard często i bardzo to podkreśla stwierdzając w ogóle, że poznanie zmysłowe jest warunkiem umysłowego.[7] Nie tylko więc poznanie przedmiotów
- ↑ „in tanta multitudine rerum existentium, et tam multiplici differentia graduum esse oporteat aliquid summum” c896A.
- ↑ Por. intelligibilia, intellectibilia.
- ↑ „Et est quidem hoc omnium infimum et debet esse incipientium ...admiratio Creatoris quae surgit ex consideratione rerum corporalium”. c 79A i B.
- ↑ c 81 CD i c 82 AB.
- ↑ „sic sane ilia consideratio quae est in rebus, naturaliter prior est ilia consideratione quae est in operibus, et ilia quae est in moribus”. c 82A.
- ↑ „omnis ratiocinationis nostrae processus initium sumit ex his, quae per experientiam novimus”. c895D, c894B.
- ↑ „Nunquam enim ratio ad invisibilium contemplationem assurgeret nisi ei imaginatio rerum visibilium formas representando exhiberet”. c96A.
