Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/106

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

kowite ich powtórzenie.[1] Nawiązuje Ryszard do spotykanych u Dionizego rozróżnień etapów poznania, a przejmuje raczej sformułowania z zakresu teologii mistycznej i, jak wszyscy mistycy po Dionizym, terminologię oraz schemat teorii mistyki.[2] Nie dziwi to wcale. Według J. Bernharta Pseudo-Areopagita zaciążył zasadniczo na literaturze chrześcijańskiej od Maksyma Wyznawcy aż po platoników włoskiego renesansu.[3] Zaciążył poglądami metafizycznymi, których zastosowaniem jest jego teoria mistyki. Areopagita, podobnie jak Plotyn, przyjmuje drogę od wielości rzeczy poprzez negację, aż do Prajedni[4] i odwrotnie, drogę w dół, od Boga do rzeczy. Podkreśla jednak, inaczej niż Plotyn, nie tyle emanacyjne ile raczej przyczynowe powiązanie rzeczy i Boga, do którego i rzeczy, i człowiek zdążają poprzez szereg stopni.[5] Zagadnieniem etapów zbliżania się do Boga zaciążył Areopagita i na Ryszardzie. Zaciążył też stwierdzeniem, że etapy te polegają na poznaniu. Do tego stwierdzenia nawiązuje Ryszard[6] i rozbudowuje je w swej teorii kontemplacji, tym bardziej przekonany o słuszności drogi, ponieważ podkreślenie roli poznania w zbliżaniu się do Boga znajduje i u Augustyna.

 c. Plotyn. Dobrze pojął Augustyn i Ryszard, że odległość między Bogiem a człowiekiem można pokonać poznawczo, nigdy

  1. ↑ c 52A, c 273A, por. Dionizy (53) PG3, 166C (zagadnienie oświecenia i pomocy Boga).
  2. ↑ „Der Pseudo-Areopagita hat speziell der Theorie der Mystik Schemata, Termini und Formeln dargeboten” Grabmann (16) s. 96.
  3. ↑ „Pseudo-Dionisius... hat das christliche Schrifttum beherscht von Maximus Confessor bis zu den Piatonikern der italienischen Renaissance” Bernhard (4) s. 5.
  4. ↑ „ἔν ὐπερ το νἔ”. Pseudo-Dionizy (52) PG 3, 649C; por. teologię negatywną Klemensa z Aleksandrii (59) „οὐκ ὅ ἐστιν ὁ δε μη ἐστι γνοίσαντες”. (Strom, 1,5, 9). tłum. „Nous pouvons atteindre Dieu non dans ce qu’il est, mais dans ce qu’il n’est pas”.
  5. ↑ Por. streszczenie Bernharta (4): „Der dialektische Weg zwischen Gott und der Welt kann aufwärts oder abwärts begengen werden. Die apophatische Theologie steigt von der Vielzahl der dinglichen Welt durch immer erneute Negation zur letzten prädikatlosen Allursache. Umgekehrt geht die kataphatische Theologie von diesem „hen huper to en” niederwärts zu seinen Selbstdarstellungen in der Erscheinungswelt. Der erste Weg ist auch der Weg der Mystik. In der starren Ordnung der einen grossen Hierarchie der Natur, der Kirche und des Himmels ist alles.. vom Stein bis zum Cherub, kausal verkettet und in unzähligen Stärkegraden mit der überwesentlichen Gottheit verbunden” Bernhart (4) s. 6, por. Bernhart (5) s. 45 — 46.
  6. ↑ Por. c 68D, c 69A i Dionizy (52) PG3, 693nn.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/106&oldid=2598902”