Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/48

 XIX Urny (Urnen). Urny kamienne, czasem kwadratowe, niewielkiego pospolicie rozmiaru, z kilku płaskich kamyków spojonych złożone, lub krągłe, objęte obręczami kruszcowemi, z narzynanemi ozdobami. W Danii, gdzie tak wielka ilość kamiennych pamiątek się znajduje, urny jak u nas są najrzadsze; w naszym kraju jednak mamy o nich wzmianki. W jednym z rozkopanych w W. Polsce grobowców, urna kamienna znalezioną została i przy dobywaniu rozbita; drugą roztłuczono także odkopując, we wsi Nosaczowie na Ukrainie.
 W dalszej Słowiańszczyźnie, wiemy o szczątkach urny kamiennéj znalezionéj w Morawii, na górze zamkowej w Letowicach (Letowice), przed 1840 rokiem. Trafiono na nię w głębokości stóp ośmiu, a razem znalazła się dość grubéj roboty figura z piaskowca, i gliniana głowa jakiegoś bożyszcza. Szczątki te przesłano Czeskiemu Muzeum w Pradze.
 Że broń ta i sprzęty w części bywały nabywane przez mieszkańców (bo wyroby z rodzajów kamienia, w okolicy się nieznajdującego, często po polach natrafiamy), w części zaś robione były i w domu, dowodzić tego niepotrzebujemy. Znajdowano u nas młoty, siekiery, dłóta, w najrozmaitszych stanach obrobienia: wykończone, obite tylko, poczęte szlifować, z narysowanemi, lub na pół prześwidrowanemi otworami. Tyszkiewicz niechce wierzyć, by te narzędzia bez pomocy kruszcu wyrabiane być mogły; ale w ten sposób, wszystek wyrób kamienny, któren łatwo być mógł kruszcem zastąpiony, jużby miał tylko obrzędowe i religijne znaczenie, co się sprzeciwia prawdopodobieństwu, bo ilość i rozmaitość tych sprzętów świadczy o ich materyalnym użytku.
 Może być, że w czasach późniejszych, lud zachowując zabytki epoki na wpół zapomnianéj, cześć im religijną oddawał, łącząc je do świętych obrzędów; że młot był symbolem Boga, przestawszy być narzędziem rolniczém i gospodarskiem; — ale