Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/390

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

obejmują popielnice, rysują się w drobnych ozdobach ubrania, jak igła rzemieślnika-artysty, dziwnemi kształty fantazyjnemi, zaścieła każdą blaszkę kruszcową, jak w kraśnych barwach paciórek, w pstro malowanych czołach świątyń, przejawia się już uczucie kolorytu, jak w ubraniu swem szuka Słowianin, coby porywało oko i zastanawiało wymyślnemi kształtami. Na czole jego błyszczy bronzowy zwój, strojny orlem piórem, na szyi pierścienie srebrne, łańcuchy, złocone blaszki; u pasa nóż w pochwie bogato wyrabianéj, na nogach, rękach i palcach sploty spiralne służą mu razem za zbroję i ozdobę.
Nad grodami jego powiewają malowane Stawice, w świątyniach stoją zbrojne i błyszczące Stawany, a maleńki bożek z bronzu ulany, wymieniany u kupców zamorskich, lub wylepiony w kraju, strzeże kąta téj domowéj Kontyny, świątyni rodzinnego ogniska.

Ogólnem piętném téj epoki sztuki słowiańskiéj, zwłaszcza w przedstawieniach bóstw, jest obok wyobraźni pełnéj bogactwa, a skromnéj i trzeźwéj, wyraz potęgi i siły raczéj, niż wdzięku. Wszakże usiłuje już sztuka wydać cóś, coby stronę jéj tęskną i miłą charakteryzowało. Zjawia się jeden z najpierwszych ptak którego widziemy w wyrobach szląskich, w Lubaszu i bronzach kurlandskich. [1]. Ze swem przywiązaniem do gniazda rodzinnego,

  1. Ptaszki trafiają się dosyć często w pomnikach grobowych słowiańskich, zwłaszcza podobne do gęsi, mamy gliniane, bronzowe i żelazne. W jednéj misie grobowéj, w dawnym kraju Sorbów, znaleziono małe ptaszę żelazne: w Inflantach wśród ozdób metallowych, ptak się często spotyka: toż w szląskich mogiłach, gdzie są gliniane i kruszcowe, i u nas w Lubaszu. Jedno z cytowanych przez nas naczyń do libacij używanych, znajdujące się w Muzeum czeskiem (nakształt lewka Kruchowskiego zrobione), ma postać fantastycznego potworu, z głową i dziobem