Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/34

 Wszystkie te wielkie groby kamienne, należą do peryodu dziejowego, poprzedzającego przyjście ludów, które przyniosły z sobą zwyczaj i obrzędy palenia ciał zmarłych.
 W Litwie do tego okresu odnieść się dają niodokładnie rozpatrzone i opisane, przez znanego podróżnika Dubois de Montpereux, (Annuaire de Voyages, 1845, Paris, 158—193, —1846, 39—55). Spotkał on je w okolicach Upity i Szawel, gdzie całe wzgórza pokryte są smętarzyskami dawnemi. W dziesięciu gromadach kurhanów pod Łandyszkami wśród lasu, pod wsią Pakalniszki, (naźwisko téj wsi przypomina bóztwo Pokole, Pikolla, wspominane przy obrzędach pogrzebowych Litewskich) — pod Roginianami, Rozalinem, i Karpiszkami, naliczył podróżny nasz, mogił po większéj części z epoki kamieni, do trzechset trzydziestu. Największe z nich miały po trzydzieści sześć stóp średnicy, najmniejsze po dwanaście, zwyczajne dwadzieścia i cztery. Chociaż Dubois znajdował w niektórych ciała palone, co już inną epokę, lub późniejsze, powtórne grobowców użycie dowodzi, po większéj jednak części, same w nim natrafił szkielety. W niewielu były popioły i ślady spalenia, inne znalazły się całkiem próżne, w innych kościotrupy były całe, o półtoréj tylko lub dwie stopy zakopane. Jeden szkielet trafił się siedzący, z ręką przy ustach i bronzowym pierścieniem na palcu obwiniętym, w kształcie ślimaka. W innéj mogile pod Raginianami, kościotrup był całkowity, ale bez żadnych ozdób; w drugim znowu przy zbutwiałym szkielecie, głową na zachód zwróconym, a nogami ku wschodowi, obok prawéj nogi leżał topor żelazny, starożytnéj formy, z otworem do wkładania drzewa u góry, ale nie na wylot. Ten topor żelazny, w mogile epoki kamiennéj znaleziony, dowodzi, że ona późniéj powtórnie, na grób użytą została, bo żelazo w nienaruszonych grobach tego okresu, nigdy się nieznajduje.
 Dubois oglądał tu także grobowiec podwójny, mniejszą i wię-