Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/33

24

odnoszący się epoki zawierają kościotrupy siedzące w wielkiéj ilości.
 Mówiliśmy już, że powszechnie groby te składają się z ogromnych płyt głazu, osobliwie wieka ich, pokrywy, i że z tego powodu zwano je na północy grobami olbrzymów. Naźwiska te nosiły i w Litwie, Prusiech i Żmudzi. Użycie wielkich brył kamieni, ich obrobienie, gdyż wiele jest ogładzonych starannie, dowodzą w wiekach, do których się grobowiska te odnoszą, wielkiéj biegłości w sztuce kamieniarskiej, chociaż nigdy prawie nieznajdujemy na tych płytach żadnéj rzeźby, żadnego rysunku, nic coby surowe i proste linije monumentu urozmaicało.
 Kamień jednak, jakby się mogło zdawać z nazwania tego rodzaju grobów kamiennemi, niejest ich jedynym charakterem i cechą główną, gdyż i w późniejszych mogiłach znajdują się użyte do ich budowy, w mało różny sposób kamienie. Szczególniéj tę najstarożytniejszą epokę odznaczają szczątki ciał niespalone, a obok nich sprzęt kamienny i zupełny brak żelaztwa; kamień tylko, szkło, bursztyn, srebro lub bronz, znajdują się w tych pierwotnych grobowiskach. Jeżeli w mogile znajduje się najmniejszy okruch żelaza, należeć ona będzie do znacznie już późniejszéj epoki Wreszcie cechą wybitną, także-właściwą mogiłom pierwotnym, jest układ kamieni kształtujących izby regularne, i sklepienie ich pokryte płaskiém wiekiem, opartém na bocznych ścianach.
 Groby z tego wieku w naszych krajach, jak w Danii, znajdują się szczególnie ku brzegom morza, w stronach morzu przyległych, nad Bałtykiem i w niezbyt od niego odległych prowincyach, rzadziéj daleko w głębi kraju. Mamy jednak przykłady ich idąc z biegiem Wisły, aż w Krakowskiém. Nieznane są całkowicie, o ile nam wiadomo, nad morzem Czarném, gdzie je zastępują cokolwiek odmienne, téjże epoki mogiły Scytyjskie, z izbami wszakże i szyjami