Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/28

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.


V. GROBY KAMIENNE.

Grobowce kamieniem okładane, znane były i w starożytnéj Grecyi: zwano je tam κρηπιδες, wedle Pauzanijusza istniały już tam w czasie cyklu wojen Trojańskich. Na północy także są to pewnie najstarsze pomniki grobowe.

    cięty, a gdzie niegdzie popiół go przerzyna i czarnoziem, powstały z rozkładu węgli.
    Kości leżą wzdłuż w jednym kierunku, zawsze ze wschodu na zachód zwrócone. Z rozkładu ich wnosić można, że trupy kładziono na stosie rzędem, jedne przy drugich, na nich drzewo i tak je palono. Niekiedy trafia się trzy warstwy kości poprzedzielanych węglami i popiołem. W niektórych wielkich mogiłach, w samym środku tylko są ślady jednego spalonego szkieletu. We wszystkich usypach znajdował p. Goworski garnki zupełnie do zwykłych Białoruskich podobne. Rozkopując kurhany przekonał się sprawodawca, że najprzód pod niemi ubijano ziemię na zgliszcze, na tym toku kładziono stos i palono zmarłego; a nareszcie zasypywano ziemią popioły (Olgierdowa droga, 14 Sept. 1852).
    Węgiel drew użytych na stosy, wskazuje dębinę i liściaste szczególniéj rodzaje, o które dziś w tym kraju trudno, bo na ich miejscu porosły sosny i lasy iglaste.
    Nad rzeką Naczą w Białéj-Rusi, rozkopywał także p. Goworski kilka mogił, z czasów pogańskich, znajdujących się wśród wielkiego cmentarzyska, pełnego kurhanów krągłych, okładanych kamieniami, rozciągającego się na 200 sążni kwadratowych. Najmniejsze usypy miały sążeń w przecięciu; w kilku z nich znajdowano po jednym szkielecie, otoczonym żwirem i żwirem przysypanym. Zmarłych kładziono na prawym boku, twarzą w prawo do południa, głową na zachód. Zauważał rozkopujący, że trupy w lewéj ręce miały łokciowéj długości głównie, a w prawéj niewielkie kółka, z massy jakiéjś, dokoła zaostrzone, a w pośrodku wypukłe. Ręka prawa spoczywała na żołądku.
    Kółka te zdaje się gliniane, musiały tu mieć toż samo znaczenie, co gdzie indziéj znajdowane krążki gliniane, bronzowe, i t. p.