Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/265

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

niem ich na deskach, lub układaniem z lasek i patyków, z których głoski te łatwo ukształcić się dają. Wspomnim tu, że i laski u Słowian, przez które stąpając wróżył koń Swiatowida, niczém inném zapewne nie były, jeno takiemi Runami kładzionemi, a kapłani z kształtów, jakie im przejście konia nadało, przyszłość wróżyli ludowi. Następnie pisano na tych laskach, na sztabach narzynając, jak u nas do dziś dnia nacinają na karbach, które są może zabytkiem odwiecznego zwyczaju.
Laski runiczne z różnego rodzaju drzewa wyrabiane, czworokątne, sześciokątne, okrągłe używały się tak właśnie jak nasze karby, jak laski pastusze, na których oni znaczą liczbę, które się zowią jeszcze laskami pisanemi. Na północy karbowano w ten sposób na laskach rodzaj kalendarzy, wyrzynano znaki na naczyniach i sprzętach, miarach, wagach, wrzecionach, mieczach, zbroi; na drewnianych zaś sztabkach, nie tylko liczby i znaki, ale całe pieśni, listy, zapytania i odpowiedzi przesyłano. Wyraz kreślić pismo, pozostać mógł w języku z téj epoki, w któréj ono z samych się istotnie kresek składało. — Laska pisana była godłem posłańca Bogów północy, Merkurego Skandynawów Hermodiusa. Sztabki te nie zawsze zwyczajnemi Runami, ale i tajemniczemi umówionemi znaki pisane bywały; runy też jako znaki czarodziejskie, najrozmaiciéj używane były. Pisano je na rogach, na północy i u Słowian, używanych do ofiar, uczt, ozdoby świątyń i ich budowy, na czaszach (czarach), i t. p. Były runy szkodliwe i runy pomocne, były do pociągnienia ku sobie serc i zapobieżenia truciźnie.
Runy dzieliły się na rozmaite rodzaje, a głównie na siedem, które wymienienia Edda (Brynhildar-Kvida. 1 edr. Sigurdrifomal), to jest: na Siegrunar, runy zwycięzkie; aulrunar (aelrunen?) Biargrunar, runy pomocne; Brimrunar, runy burzy; Limrunar drzewne runy, Malrunar wieszczbiarskie; Hugrunar runy zmysłowe. Wszytko to były runy