Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/230

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

muś z tych bóstw głównych, przyrodzie, matce żywota, wielkiéj babie, stawiono te opiekuńcze na mogiłach posągi, które po Scytach, naśladowali Sarmaci i inne narody włóczęgów, sypiące w stepach mogiły.
Znajdowanie ich na przestrzeni zajmowanéj przez narody Scythyjskie, na usypach, które wewnątrz zawierały zabytki scythyjskiéj epoki, są przeważnym dowodem, że je do Scythów odnieść i pierwiastkowo im przypisać należy.
Chętnie dozwolim P. Nowosielskiemu, (porówn. art. w Dzienniku Warsz. 1854 N. 45 — 48), że cześć natury upostaciowanéj w niewieście, bardzo w czasach bałwochwalstwa powszechna, ukazać może cóś podobnego do tych bab w Azji mniejszéj, że i w Damaszku mogła być jakaś Babja, że w Syrji oddawano jéj cześć pod postacią niezgrabnego kamienia niby z nieba spadłego (aerolithu) i przypuścim, że z Azji przeszły owe Baby na ziemię słowiańska. Niemniéj one tu są i będą zagadkowe, zwłaszcza jako spadek przez Słowian przejęty od poprzedników, który dziś na własność ich przeszedł i do którego ręka ich wiele dociosać mogła. W Karpatach znajdujemy góry Babiemi zwane, z których jedna Babia-Góra, ma niby kształt olbrzymiéj siedzącéj Baby, a lud zachował tu pamięć czci, którą jéj oddawano, wiążąc ją z podaniami o Dziwożonach, duchach pośrednich, zjawiających się w okolicy Babiéj-Góry.
Ale nim cóś pewniejszego o babach i myśli, którą wyrażać mogą powiemy, zastanówmy się naprzód nad niemi i ich powierzchownością. A naprzód wyróżnić tu potrzeba i odrzucić, co właściwie do bab należeć nie może, choć imię to nosi. Cechą bab, między któremi znajdują się wedle Klaprotha i innych pisarzy, i postacie męzkie (Baba-mużyk), cechą jest postawa siedząca, ręce trzymające naczynie na żołądku, i pokrycie głowy dziwnego stożkowatego kształtu, z ozdobami ze splotów włosów.