Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/200

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Co do dzwonka, na którym noga jedną stać miał posąg Prowe, przypomniemy, że w grobach, często znajdują się dzwonki i grzechotki zwłaszcza gliniane, które z czcią jego zdają się mieć niechybny związek.
Radegast; bóstwo gościnności, cnoty religijnéj Słowian, opiekuńcze ludów handlowych, czczone u Obodrytów i Redarów, a jak z nazwisk miejsc się okazuje i w innych krajach Słowiańskich. Wspomniany jest u Helmolda i Thietmara. Helmold pisze o nim tylko, że posag miał być złoty, a ołtarz pokryty szkarłatem, ale o kształcie posągu nie mówi. (Templum ibi magnum constructum daemonibus, quorum Princeps est Radegast. Simulacrum ejus auro, lectus ostro paratus. — Helmold Lib. I, c. 1 — 7). J. Potocki, czyta to i rozumie inaczéj, poprawując tekst w sposób następujący: Simulacrum Euro, lectus ostro paratus. Dodaje, że w Mecklemburgszczyźnie zachowało się podanie, o zatopieniu złotego posągu Radegasta w jeziorze Muritz.
Thietmar, wspominając o świątyni jego u Redarów, nic też o wizerunku nie pisze, (Lib. VI, 65). Inne opisy i wyobrażenia, z podań zapewne go wystawujące, daleko już są późniejsze. Masius, o bogach Obodrytów pisząc, maluje Radegasta, jako posąg wyniosły, z włosami na głowie pokręconemi, nakształt kręgu złożonemi; z twarzą raczéj poważną, niż piękną. Na głowie miał ptaka, z rozpostartemi skrzydłami, a na piersi czarną głowę byka (tur), którą, ręką prawą podtrzymywał, w lewéj miecz obosieczny; zresztą całkiem nagi. (Masius, de diis Obrotrit. c. 4, p. 72). »Radegast forma erecta angustiori, conspicuus erat, capillis non polixis sed crispioribus et quasi in gyrum actis, facies rotunda, et ad majestatem magis quam venustatem composita; supra caput avis distentis alis, capillo innexa stabat; pectus insignia gentis ostendebat, nempe nigrum