Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/172

 4. U Słowian, znajdujemy przejęty zapewne od Rzymian zwyczaj, stawiania lamp w grobowcach; szczątki tego rodzaju sprzętów, gliniane i bronzowe, z pozostałościami knotów, spotykamy na zachodzie, w Szląsku, w Czechach, w Wielkiéj-Polsce, w mogiłach Pomorskich. Ubożsi, jak wszędzie, stawili miasto lamp, gliniane ich podobieństwa. Nie mamy rysunków lamp, u nas znajdowanych; Büsching przedstawia nam jedną, z pod Kameese w Szląsku, ciekawy w swoim rodzaju zabytek.
 Nie wiem, czy do wizerunków lamp, lub grzechotek, zaliczyć potrzeba glinianego ptaszka, znalezionego w grobach na Krasnéj Górze w Lubaszu w Wielkiéj-Polsce. Jest to dosyć grubo wyrobiony sprzęcik gliniany, wystawujący gęś czy kaczkę, z płaskim długim dziobem, na podstawie bez oznaczenia nóg stojąca, ze słabo oznaczonemi skrzydłami. Figurka ta, mogła mieć jakieś znaczenie mythyczne, ale włożenie jéj do grobu, tłumaczą nam lepiéj grzechotki dziecinne, w kształcie ptaków, znajdowane w Szląsku.
 Znajdujemy ich kilka u Büsching’a, (T. III, 6. T. IX, 1.); z dziurkami po bokach, podobnych do dziś jeszcze wyrabianych dla dzieci zabawek. Nie są one wszakże pospolite; parę ich znaleziono pod Kameese, Brauchitsdorf i Polgsen, Lederhose. Grzechotki te były malowane z wierzchu, i rysowane w pasy; gąska z pod Peczkendorf z żółtawéj gliny, czerwono i czarno malowana, inna czarna całkowicie, wzmiankowane są jeszcze u Büsching’a. Wszystkie wszakże znane ptaszek nasz Lubaski, jakkolwiek niezgrabny, pochwyceniem ogólnéj formy zwierzęcia, przechodzi.
 Oprócz tych wyrobów, w Szląsku znajdują się jeszcze tak zwane Kadzielnice gliniane, naczynia z otworami licznemi po bokach, służące zapewne do ofiar, ale niestarannie wykonywane: w Polsce ich dotąd nie natrafiono.