Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/171

 1. Popielnice właściwe, rozmaitéj wielkości, — gdyż u Słowian przeciwko zwyczajowi rzymskiemu, palono i ciała dziecięce, składając je w małych urnach, — pospolicie z gliny grubo ze żwirem i tłuczonym granitem zamieszonéj, są najdziwniejszéj rozmaitości linij, szczególniéj w zakończeniach szyi i uszach. Począwszy od znacznie wydętych w pośrodku i przysadzistych, do prawie cylindrowych i wysmukłych, nieskończone są odmiany. Mają one kształt szerokich mis, z pokrywami i szyjami, (wykopalisko pod Kołem), hładysz, dzbanów, i cylindrowych prawie, jak pod Nietuliskiem naczyń wysokich, które za charakterystyczne polskie uważamy. Wszystkie prawie polskie i pruskie, czeskie i szląskie, mają rozmaitego kształtu pokrywy, płaskie lub czapkowate, niekiedy w sposobie garnków szerokich z uszami (Nietulisko), pod Kaliszem i w Nietulisku znajdowane: zdaje się że do zawieszania były przeznaczone. Barwa ich, od czerwonawéj, żółtawéj, szaréj, do prawie czarnéj dochodzi, rzadkie są ślady polewy i farby, w Szląsku, Prusiech, na Ukrainie.
 2. Dzbany, garnki, i flasze, wstawiane do grobów z ofiarami, potrawami, napojem, jeszcze dziwniéj rozmaitych kształtów i wielkości bywają. Spłaszczone w sposobie dwóch spojonych misek, z niezmiernie długiemi i cienkiemi szyjami, w spodzie pękate, na dnach wązkich i szerokich, i t. d.
 Pospolicie robione bywają z gliny delikatniejszéj, bez przymieszania piasku i granitu; bez uszów i z uszami, z pokrywami i bez pokryw. Powszechną ich formą, jest kanopejska, zwężona w dole, rozszerzona w pośrodku, ściśnięta znowu w górze.
 3. Misy różnego rodzaju, podstawki, tacki, z rączkami lub bez rączek, z gliny delikatniejszéj wyrabiane i rysowane starannie; co do kształtu, najpiękniejsze znajdujemy w Czechach, co do ozdób najwytworniejsze w Szląsku, co do stylu najbardziéj uderzające w greckiéj Ukrainie.