Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/104

pojęcie ładu i formy. Co do techniki kunsztu, obrobienie głazów, zestawienie ich, wiązanie belek, podłoga, strop grobowy, dowodzą, że w czasach tych budownictwo już nie było w kolebce.
 Do późniejszych, ale najstarszych pomników zaliczyć należy budowę chaty wieśniaka, która w gruncie od wieków jednaką była, jaką dziś jeszcze pozostała. W niéj możemy szukać skazówek charakteru dawnego Słowiańskiego budownictwa, począwszy od słupka poddasze utrzymującego, który tradycyonalnie zawsze w jeden sposób był obrabiany, od belki po końcach rzeźbionéj, do rozmiarów dachu i okapu.
 W kraju lesistym, obfitującym przedewszystkiém w drzewo wyborne, gdzie one niemal gotowe pod siekierę się kładło, piérwsze porządniejsze po pieczarach budowy, musiały się wznieść z tego materyału. Z opisu też starych świątyń pogańskich widać, że wszystkie prawie były z drzewa wznoszone. Nestor poświadcza, że w XI wieku dopiéro zaczęto na Rusi budować z kamienia; w Polsce i zachodniéj Słowiańszczyźnie daleko zapewnie wcześniéj.
 Wielki ów i starożytny gród Kijowski, po większéj części składał się z samych budowli drewnianych, co łatwo tłómaczy jego upadek. W r. 1037 dopiéro Jarosław go opasał murami i złote owe odbudował wrota. Nowogrodzcy cieśle tak byli sławni, że ich Ruś wszystkich szydersko cieślami nazywała. Niepodobna zaprzeczyć, żeby już za czasów pogańskich u Słowian, budownictwo do wysokiego stopnia wykształcenia niedoszło. Widziemy to z opisu świątyń samych. Że zaś miało właściwy sobie charakter, to dziś jeszcze w tradycyonalnie jednakowo wznoszonych budowlach dostrzegać się daje.
 Potrzeba tylko wpatrzyć się uważnie w drewniane budowy, przez lud prosty, bez kierunku uczeńszych stawiane, w pozostałe szczęty dawniejszych kościołków, śpichrzów i gospód,