Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/103

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

dują się w Ukrainie po za Dniestrem, w okolicach morza Czarnego, w dawnéj Dacyi, inne od Wisły na zachód, przez Wielkopolskę ku Szlązkowi i Łużycom się ciągną. Lud, który równie łatwo zapomina i tworzy, z powodu olbrzymich owych Żmijowemi zwanych wałów, poetyczne wyroił podania, pełne właściwéj mu fantazyi; niepojmował on inaczéj pracy tak wielkiéj, jak cudowną, czarodziejską dokonanéj siłą, i często odgadł poswojemu epokę, któréj są zabytkiem.




XIII. BUDOWNICTWO.

Najstarszym u nas pomnikiem budownictwa, jest izba grobowa, w mogiłach z piérwszéj i trzeciéj epoki. Te głazy proste, obrobione pracowicie i starannie choć niewykwintnie, ustawione pionowo, pokryte wiekiem olbrzymiém, zdają się naśladowaniem udoskonaloném tylko pieczary, w któréj chronić się musiała ludność piérwszéj najodleglejszéj epoki.
Późniejsze znów grobowce ostatnich czasów, zbudowane z grubych balów dębowych, składające się ze stropu, podłogi, wiązań, — mówią o epoce, w któréj już lud zamieszkiwał chaty drewniane, w któréj się rozpoczyna charakterystyczne czysto Słowiańskie budownictwo z drzewa. Oba te rodzaje izbic, dają nam niejakie pojęcie, o stanie budownictwa u ludów ziemie nasze zamieszkujących. Lecz jest li tu już sztuka czy rzemiosło jeszcze? myśl piękna, ozdoby, wdzięku, kształtu, wyszukiwanie linij i jéj stosunków: czy się tu już wyśledzić może? Sądzimy, że tak jest. Jakkolwiek to tylko nasionko i zaród mało co rozwinięty, już w nim szukać potrzeba i należy myśli, choć się całkiem jeszcze objawić niemogła. Kształt izb grobowych powszechnie prostokątny, okrągły, eliptyczny, ale stale figurę regularną mający, objawia najprzód